Een wereldschrijver

Als je soms overvallen wordt door de gedachte dat er geen echt goede nieuwe boeken verschijnen, is er dan plotseling weer zo’n herontdekking. John Fante, onthoud de naam.

In deze dagen vol ellende is het goed een boek te vinden dat je even helemaal van de wereld brengt. ‘Vraag het aan het stof’ van John Fante is zo’n boek. Vanaf de eerste komische alinea’s heeft hij je in de greep en brengt je in een andere wereld.

Het is geschreven in een verontrustende tijd. De eerste druk verscheen in 1939. Aan het einde van de roman vraagt de hoofdpersoon Arturo Bandini zich dan ook af wat een boek kan betekenen in een periode, waarin de wereld de adem inhoudt in afwachting van een Tweede Wereldoorlog.

Wie zit er dan te wachten op een nieuwe roman? Fante gaf blijk van een vooruitziende blik, want tientallen jaren later zou hij pas doorbeken als schrijver. Maar wie het boek al in dat eerste oorlogsjaar in handen kreeg kon zich net als nu even van de wereld wanen.

Het is geschiedenis van de jonge Italiaans-Amerikaanse Bandini, die straatarm in treurige hotelkamers zich voorhoudt schrijver te zijn. Tot dan toe kan hij zich slechts beroepen op een enkel gepubliceerd kort verhaal. Het tijdschrift waarin het verhaal is verschenen speelt een eigen rol in de roman. Net als de uitgever.

Een veel groter rol is weggelegd voor de serveerster Camilla. De Mexicaanse vrouw speelt een spel van aantrekken en afstoten met Bandini, een spel dat hijzelf met even grote overgave speelt. Racisme, afkeer van vreemdelingen speelt hierbij een belangrijke rol.

Hoe komisch ook, ‘Vraag het aan het stof’  is geen vrolijk boek, maar welk goed boek is dit wel? Dat zijn verhouding met Camilla geen toekomst heeft en zij verdwijnt op het moment dat zijn eerste boek verschijnt, is dan ook geen toeval.

Tja, wie in deze tijd een indringend boek wil lezen dat in 1939 is geschreven is een terechte vraag. Laat mij hem dan nu maar beantwoorden met een dringend beroep dit toch te doen. Fante verdient het postuum. En je bent even verlost van alle narigheid van deze zomer. Dat Charles Bukowski het als ‘de beste roman ooit geschreven’  aanbeval, zullen we maar aannemen voor wat het waard is. Een plaats in de wereldliteratuur verdient het in ieder geval.