Een jaar van verwachting

Van een beetje afstand wordt een mens niet minder. Er gaan veel dagen voorbij dat ik niet aan Friesland denk. Maar ja, met het jaar van de Culturele Hoofdstad kun je er niet omheen. Er gebeurt van alles.

Dankzij de digitale snelweg word je van veel gewaar. Zo begrijp ik dat de tweede Hoofdstad, Valleta op Malta, het van het spektakel moet hebben en Leeuwarden van het gevoel. Dat lijkt me een publicitair nadeel. Zoals ik hier uit de krant al had begrepen, wordt Malta vaker vermeld dan Leeuwarden en de laatste ook nog alleen vanwege Mata Hari.

Maar de provincie heeft meer in gedachten. Ha, alleen Culturele Hoofdstad, daar red je het niet mee. Dus is er iemand op het idee gekomen een van Europa's grote wielerevenementen in Friesland te laten beginnen. Het mooiste zou natuurlijk de Tour de France zijn, maar ach de Giro van Italië is een mooie troostprijs en als dat ook niet lukt, dan de Spaanse Vuelta maar. Het kost een paar miljoentjes, maar dan heb je ook wat.

De Leeuwarder Courant bericht erover. Is het verbeelding of heeft schrijver Willem Bosma, enthousiast wielrenner, er toch wat twijfels bij? Zo in de laatste alinea komt toch iets van de waanzin van de plannen naar voren. Zo van de Tour kan nog, want de fietsers kunnen met twee etappes in Frankrijk zijn, maar de Giro en de Vuelta, dat wordt toch echt vliegtuigwerk. Dat past niet zo waar men de mond vol heeft van duurzaamheid.

De LC bericht ook over de nieuwste fraude in de melkveehouderij, de trots van veel Friezen en vooral politici. Een beetje terughoudendheid proeft men hier in vergelijking met landelijke kranten, die het nu wel hebben gehad met de sjoemelende subsidievreters. Maar in de LC mag de boerenbond LTO nog twijfels uiten, niets van gemerkt dus. Is het dan wel waar? Je zou bijna zeggen, in Friesland zijn de boeren vast niet zo slecht. Maar dat durft men toch niet aan.

Maar vooruit het komend weekeinde zal dit allemaal vergeten zijn, want start het jaar van de Culturele Hoofdstad. En het wordt een fenomenaal evenement, zo mogen we nu na jaren van geruzie en twijfels begrijpen. Niks geen gezeur meer over fonteintjes in de mist. We zijn groots als provincie. Alleen jammer van het weer deze winter.

Wat was het mooi geweest, een Elfstedentocht erbij. Maar helaas het is wat een sompige bedoening na maanden van sombere luchten en natte klei. Het idee om heel Friesland mee te laten doen, kan beter even in de koelkast. In de stad valt het moeras niet zo op. En zo'n Lan fan Taal bij de Oldehove dat is toch een aanwinst. Zulks kan niet op het platteland tussen de frauderende boeren.

Misschien moet ik dit jaar toch maar even een kijkje nemen. Het zal vast de moeite lonen. Daar kan mijn huidige omgeving niet tegen op. Al moet ik toegeven dat de dagelijkse hoeveelheid zon, de reis naar het kille moeras toch wat minder aantrekkelijk maakt. Maar goed, voor cultuur moet je wat over hebben.

Weg met de verbinding

Ja, ja, de roep om verbinding klinkt almaar luider. In een klimaat van almaar sterkere polarisatie is dat heel begrijpelijk. En toch heeft het een bedenkelijke kant. Verbinding tot wat, dat is de vraag.

Zo stond afgelopen weekeinde een bijeenkomst van de Nederlandse Leeuw ook al in het teken van de verbinding. Tja, erg verbindend was het allemaal niet met vooral veel aandacht voor de nare kanten van immigratie en toch vooral veel nogal erg rechtse prietpraat.

Dat is inderdaad opmerkelijk die roep om verbinding van rechts. Ter linkerzijde hoor je dat veel minder. Het is een beetje zo van, kom dan op als je durft. Ga dan het debat aan en als je dat weinig zinvol vindt word je gelijk afgeserveerd als laf.

We moeten redelijker worden, dat is de strekking. Al dat fanatisme van anti-racisten, klimaatalarmisten, metoo-dames, daar worden we niet beter van. Het is allemaal niet zo zwart-wit, zo klinkt het. En dat gaat erin als een preek in een ouderling.

Toch wil het er bij mij niet in. Er deugt iets niet aan die roep om redelijkheid. Het komt misschien vooral doordat we het nu van conservatieve zijde horen. Dan moet ik toch weer denken aan de Nederlandse landbouw.

Decennia hebben natuurorganisaties na een korte periode van polarisering, de hand gereikt aan de boeren. Natuur en landbouw moesten er samen uitkomen. Ondertussen is er helemaal niets gebeurd. Nou ja, niets. De intensivering en schaalvergroting zijn nog een stapje sneller gegaan. Het landschap is nog verder aangetast. En nog altijd geloven sommigen in de paradox van de natuur-inclusieve landbouw.

Het nieuwe Friese boegbeeld van de redelijkheid is Jenny Douwes, de dame achter het blokkeren van demonstranten tegen Zwarte Piet in Dokkum. Nee, helemaal niet extreem-rechts. Dat mochten we niet zeggen. Janny is gewoon een verstandige zakenvrouw met het hart op de goede plek en heel redelijk.

Dat ze een wat overmatige belangstelling heeft voor de extremere vormen van rechts Nederland moeten we haar maar vergeven. Dat Telegraaf en Geen Stijl zo gek met haar zijn – die weten altijd goed wat het volk wil – berust op een vergissing. Neen, Jenny is een echte nuchtere Friezin. Dat ze sprak op het rechtse feestje van de Nederlandse Leeuw, ach nou ja.

Als Thierry Baudet klinkklare onzin over klimaatverandering debiteert en meteoroloog Gerrit Hiemstra daar nuchter tegenin gaat, roept de redelijkheid om ontslag. Oh nee, om een debat. Dat is toch een heel redelijke vraag..

Hiemstra weet wel beter. Dat de Nederlandse pers nog altijd denkt dat wederwoord hetzelfde is als onzinverkopers evenveel aandacht te geven als wetenschappers, wil nog niet zeggen dat er een debat is. Baudet is niet dom, maar is graag dwars en zeker als links boos wordt. Daar ga je niet mee in debat, die trekt je mee naar beneden. Dat is pas Friese nuchterheid.

Trap toch niet in die rechtse roep om redelijkheid. Helaas heeft de kant van het politieke spectrum nu de wind in de rug en dan wil men nog wel eens toegeeflijk zijn. Wacht maar.

Het is de paradox van de millenials. Ze gaan een heel onzekere financiële toekomst tegemoet en stemmen op partijen die dat versterken. Meezwammen met de winnaars. Het voelt als in de broek plassen, lekker warm tot het opdroogt en het heel koud wordt. 

Vaders in de speeltuin

Eerlijk gezegd heb ik mij in Nederland zelden bezondigd aan gedachten over vaders en speeltuinen. Nu, gelukkig tijdelijk, wonend tegenover een speelplaats aan het strand van een Spaanse badplaats valt mij toch het een en ander op. En dat is een tegenvaller voor de bepleiters van vaders aandacht voor het nageslacht.

Spelende kinderen zijn doorgaans, zonder bemoeienis van ouders, tamelijk rustige wezens. Mits het speelgerei enig beroep doet op de fantasie van het kroost. In de moderne speeltuinen is dat helaas - veelal uit veiligheidsoverwegingen voor onze goudklompjes - weinig het geval, hetgeen al snel leidt tot verveling en daarmee lawaai.

Er zijn evenwel dagen dat vaders hun entree doen in het speelpark der kinderen. Dat is doorgaans in de weekends en op feestdagen. Dan moet er iets worden ingehaald en waar moeders door de week vaak wel iets aan opvoeding doen, menen vaders hun gehele versie daarvan aan de keuters te moeten opdringen.

Wat het is, is mij nog niet geheel duidelijk, maar het leidt wel tot een hels kabaal. Kinderen gillen, krijsen en huilen veel meer dan anders. Op de helse schommel - wie zo iets heeft bedacht verdient een zware lijfstraf - duwt de vader zo hard dat het kroost het uitgilt. Het liefst propt hij er ook zoveel mogelijk kleintjes op. En gaat dan nog maar eens hard duwen.

De kinderen vinden dit zicht- en hoorbaar niet leuk. En maken dat kenbaar. Voor de vaders is dit evenwel allerminst een reden het wat kalmer aan te doen. Nee, een zetje extra en vooral het idee dat zijn kroost sterk moet zijn, hetgeen valt op te maken uit de opmerkingen tegen huilende – heel verstandige – koters.

Voor hen die menen dat vaders zich meer met de opvoeding moeten bemoeien is dit weinig bemoedigend. Het zou natuurlijk kunnen zijn, dat als zij die bemoeienis wat natuurlijker vanaf de geboorte aangereikt krijgen, het wat gematigder zou gaan. Ik ben evenwel bang dat zij de competitieve maatschappij nog meer in het kinderdomein brengen.

Moeders hebben dit kennelijk minder. Zij laten de kinderen het liefst hun gang gaan, tenzij ze ruzie of te veel lawaai maken. Dan wordt er soms zachtaardig ingegrepen. Maar zelden hard. Vaders stimuleren juist het lawaai, of lijken het in ieder geval niet erg te vinden. Het is een raar fenomeen. Of is dit nu typisch Spaans?

Ik vraag het mij af. Zijn het in Nederland ook niet de vaders die langs de sportvelden hun oogappels scheldend en tierend tot betere prestaties pogen te verleiden? Die scheidsrechters bedreigen, die in hun ogen hun kinderen benadelen? Waarschijnlijk is dit toch hetzelfde fenomeen.

Wat we ermee moeten? Ik zou het niet weten. Voor mijn rust zie ik liever geen vaders in de speelgelegenheden of sportvelden. Maar goed, het zijn andere tijden. Wellicht dat het vaders duidelijk gemaakt kan worden, dat het vergezellen van het kroost tijdens hun speeluurtje geen moment van drillen is, maar een moment van die kinderen zelf. Vaders hebben kennelijk ook opvoeding nodig om het wat natuurlijker te maken.