dinsdag 27 december 2016

De rug van de zomer



Er is geen probater middel tegen zwaarmoedigheid in de laatste dagen van het jaar dan even het land uit te gaan. Liefst wat verder weg waar met een beetje geluk de zon ook nog wat vaker schijnt.


Dit jaar lijkt dat nog wat fijner. Het zal wel komen door het zo nu en dan toch nog lezen van Nederlandse kranten en sociale media. Moet je eigenlijk niet doen, maar soms is de drang net ietsje te sterk. De berichten van het thuisfront maken je nog blijer ver weg te zijn.


Hier in Spanje is het zeker niet allemaal koek en ei, maar ergens lijkt het net of mensen er minder zeuren. Van ‘The war of X-mas’ heb ik hier helemaal niets meegekregen. De naargeestige verwensingen van de islam blijven hier grotendeels achterwege, al komt het nieuws over aanslagen hier even hard aan. Al zijn ze wat terreur betreft hier wel wat gewend. Ze hebben evenmin een partij voor stakkers.


Maar wat kan een mens even geweldig opfleuren, als op een mooie zonovergoten ochtend een oudere man enkele leeftijdgenoten begroet met de woorden: Disfrutamos de la espalda del verano. Laat ons genieten van de rug van de zomer. Komt het door de warmte van de winterzon, dat mensen zich zo mooi uiten?

Of is het gewoon het Spaans dat zo mooi klinkt op zo’n moment. Net als de receptioniste in het hotel die een net gekregen zakje chocolade omhulde amandelen gelijk opent en ons niet tegenstaande het protest dat het echt voor haar is, de lekkernij aanbiedt met de woorden: compartir es vivir, delen is leven.


Dan doet het gezeur over nepnieuws, Trumps nieuwste tweets, de dode popsterren, de lafheid van Rutte met zijn opmerkingen over kerstmis me niet weg zakken in diepe treurnis. Bijkans elke dag worden we hier verrast door zulke doordachte opmerkingen, een wel heel mooie variant van het ‘ik zeg wat ik denk’.


Natuurlijk, er wordt ook wel wat gemekkerd over de kersttoespraak van de koning hier. Maar je hoort er verder weinig meer van. Het enige wat me in negatieve zin verwondert is het eten. Elk gesprek lijkt te gaan over eten. Op televisie is er weinig anders dan hoe het eten te bereiden. En na de kerstdagen klaagt een ieder over het al te overvloedige eten.


Maar het is een goedmoedig klagen. Het is zo anders als die verongelijktheid van de Nederlanders. Terwijl mensen hier in het generaal net ietsje meer te klagen hebben. Behalve over het weer dan. Al is het grappig mensen ingepakt te zien alsof ze naar de Noordpool gaan in plaats van een wandeling te maken over de boulevard met een temperatuur van zo’n 17 graden. Tja, het is winter tenslotte en die mooie jas moet wel gedragen worden.



In de Leeuwarder Courant van een weekje terug las ik een interview met een oud-collega en schrijver. Of het uit zijn mond kwam of een gedachte van de interviewer was, weet ik niet, maar hij zou gruwen bij de gedachte driemaal daags de boulevard in Spanje af te wandelen, zoals sommigen van zijn generatiegenoten doen. Hij zou het toch eens moeten proberen. 

maandag 19 december 2016

Kanttekeningen bij het Nee of Ja



Oei, wat zijn we boos op Groen Links. Zo maar even het nee van het Oekraïne-referendum onderuit gehaald. Geen ruggengraat, verraad aan de linkse zaak. Ze willen op het pluche.


Maar is het zo erg wat Groen Links nu doet? Misschien moeten we weer even terug naar het begin van het referendum. Dat kwam voort uit het rechts-populistische Geen Stijl. Later gaven de initiatiefnemers ruiterlijk toe, dat het alleen maar ging om Europa, de EU, kapot te maken. Al was het maar met een raadgevend referendum.


Daarna ging het allemaal een heel andere kant op. In de eerste plaats waren daar de politieke partijen die allen verklaarden de uitslag van het referendum te respecteren. Waarom eigenlijk? Even terug, de initiatiefnemers zijn bepaald geen lieverdjes. En als het ging om te luisteren naar de boze burger, dan is er wel wat beters te bedenken.


Daarna werd het nog vreemder toen progressieve partijen als SP en PvdD zich achter het nee van het referendum stelden. Daar viel natuurlijk best wat voor te zeggen. De leiders van dit voormalige Sovjetlid blinken niet uit in democratische inzichten en eerlijk zakendoen. Daar is het moeilijk een goed handelsverdrag mee te sluiten.


Er is geen oog geweest voor de bedenkelijke kanten van de Maidan-opstand met nogal wat rechts-extremistische onfrisse elementen. Het land heeft sowieso wat een nare geschiedenis op dit vlak. Dus wie daar niet mee geassocieerd wil worden, is niet gek.


Maar om die reden achter de rattenvanger van Hamelen met matrozenpetje aan te huppelen, heeft me meteen tegen gestaan. Vaak was ik het roerend eens met PvdD-lijstduwer Ewald Engelen eens, als het Oekraïne ging en gaat. Achteraf gezien hadden we geen van de voormalige Oostbloklanden zo snel EU-lid moeten maken. Maar ja, de euforie van de val van de Muur…


Maar nogmaals het is allemaal geen reden achter Jantje Roos c.s. aan te huppelen. Nu zitten we met de gebakken peren. Hoewel, zo ernstig is het allemaal niet. Dat verdrag was er toch wel gekomen. Het is ook niet indrukwekkend als slechts een op de vijf Nederlanders tegen het Oekraïne-verdrag is en dat binnen een instituut waar 27 van de 28 landen allang ja hebben gezegd. Dat willen de nee-roepers nog wel eens vergeten.


Geen Peil heeft in ieder geval een ding bereikt: veel voorheen voorstanders van het referendum beginnen nu nattigheid te voelen. Het is net als met de vrijheid van de jaren zestig: toen rechtse groepen de straat op gingen, was er toch het gevoel dat dit niet de bedoeling van de revolutie was.


Natuurlijk, er is veel mis met de parlementaire democratie. Te veel is het een keer in de vier jaar stemmen en verder je mond houden. Maar dit ligt ook aan het electoraat. Als dat eens goed ging nadenken alvorens te stemmen, was er wellicht minder te klagen. Sinds Pim Fortuijn is dat nadenken helaas wat in onmin geraakt.


Een deel - niet de meerderheid - is boos en gebruikt zijn stem niet om verandering af te dwingen, maar om te protesteren. Dat mag, maar dan moet je achteraf niet mekkeren dat er niet naar je wordt geluisterd. De parlementaire democratie is eigenlijk een heel mooi systeem met een klein weeffoutje: het gaat uit van nadenkende kiezers.

Het wordt tijd om weer na te denken. En de uitkomst van dat nadenken kan voor de huidige elite best eens minder aangenaam zijn. Als er maar serieus is nagedacht alvorens het stemhokje in te gaan. Ik weet, het is ingewikkeld. Maar goed, je hoeft ook niet over elk onderdeel een mening te hebben. Dat is het mooie van vertegenwoordigende democratie, dat besteed je uit.



Maar over de belangrijkste onderwerpen, zoals economie, zorg, onderwijs, hoor je wel een mening te hebben. En als die goed gefundeerd is kun je met een gerust hart een stem uitbrengen op een partij, die je uitgangspunten deelt. Dan hoef je ook niet zo bang te wezen, dat er niet naar je wordt geluisterd. Dan heb je ook geen referendum nodig en kunnen we Geen Peil en leiders bijschrijven als voetnootje bij de geschiedenis van de Nederlandse democratie.

dinsdag 13 december 2016

Een land is geen bedrijf


Het is hier in Nederland geen onbekend verschijnsel: zakenlieden die menen dat zij het land beter zouden kunnen besturen. Nu de Amerikanen gekozen hebben voor zo’n type, moeten we niet zo vreemd opkijken.

Het land besturen als een bedrijf is hier geen nieuws. Het huidige kabinet heeft feitelijk de afgelopen jaren niet anders gedaan. Slechts af en toe vergisten ze zich en spraken van de BV Nederland, en lieten ze echt zien hoe ze dachten. De lobby van VNO hoefde maar even te kuchen, of het roer ging weer om.

De hele wijze van praten getuigde van de zakelijke aanpak. De PvdA liet zich meeslepen door de VVD in de newspeak. Dijsselbloem roept even hard als de gemiddelde VVD’er dat het huishoudboekje op orde moet. Alsof een gezin hetzelfde is als een land. Zelfs een beetje groot bedrijf groeit met schulden.

Toen een jaartje of zo terug de baas van VNO weer eens riep, dat een kabinet van zakenlieden een goed idee zou zijn, werd hij snel teruggefloten. Waarom zou je ook zulks roepen, als de praktijk al zo goed voor je is. Het is en blijft getuigen van een gebrek aan besef van wat een democratie werkelijk is en dat een land nu eenmaal niet zo bestuurt kan worden als een bedrijf.

Dijsselbloem juicht nu er een begrotingsevenwicht aan zit te komen. Ja, nog even en we hebben een begrotingsoverschot. Nu zijn er economen die daar wel vraagtekens bij zetten. Is het wel zo goed, een begrotingsoverschot? Het betekent immers dat burgers feitelijk minder hebben uit te geven dan mogelijk is.

Meestal leidt dit dan weer tot een verschuiving van de publieke schulden naar private. Maar goed, zo roepen onze bewindslieden al weer: We laten volgende generaties geen zware schuldenlast na. Alsof ze daar niets voor terug krijgen. Waarom zouden volgende generaties niet mee mogen betalen aan een mooie infrastructuur, goed onderwijs, goede zorg?

Kijk dit is nu het verschil tussen een gezin en een land, of een bedrijf. Een land bouwt aan zijn toekomst, althans dat hoort het te doen. En kan daarvoor aanspraak maken op gelden van lieden die dat over hebben en graag willen wegzetten in betrouwbare investeringen, zoals die van de overheid.

De president-elect van de Verenigde Staten mag dan enig enthousiasme in rechtse kring in Nederland losmaken, maar dit zal vermoedelijk niet lang duren. Het Nederlandse bedrijfsleven zal intussen wel zijn begonnen met spijkers tellen. De F35 wordt onzeker, handel met de VS minder vanzelfsprekend.

Gezien de keuze van Trump voor zijn aanstaande kabinet breekt er een periode van zaken doen aan, die het meest zal doen denken aan de eerste de beste bananenrepubliek. Niks bouwen aan de toekomst. Klimaatprobleem? Lekker koud toch nu? Lekker onze olie en kolen opstoken, lak aan de toekomstige generaties. En dat opknappen van de infrastructuur zal ook wel weer uitdraaien op gigantische zelfverrijking van zakenvriendjes.

Dus de VVD’ers PvdA’ers die zo gek zijn op kloppende huishoudboekjes, krijgen van de zakenman in charge niet het goede voorbeeld. Nu kunnen ze nog kijken naar de beurzen, die het allemaal wel goed lijken te vinden, maar het verleden leert dat kapitaalmarkten geen politieke voelsprieten hebben.

Nederland en heel Europa kan er van leren. Landen zijn geen bedrijven, noch gezinnen. Plezierige landen om te leven vragen om andere dingen dan kloppende huishoudboekjes en begrotingsoverschotten. Natuurlijk moet het niet te gek worden, maar in een tijd van groeiende economie zakt de staatsschuld automatisch doordat burgers meer geld uitgeven en bedrijven meer investeren.


Gek hè, dat heb je nu thuis nooit. Meer geld uitgeven en dan minder schuld overhouden. Nee, dat is nu het verschil. Denk daar maar eens aan volgend jaar maart.

zaterdag 3 december 2016

Lieve deplorabelen



Mijn lieve mandje deplorabelen, bij deze zou ik jullie willen toespreken. Ik denk dat ik jullie begrijp. Dat wil zeggen, jullie zorgen deel ik, jullie richting van boosheid niet.

Zeker ik was en ben financieel beter af en hoef me over mijn toekomst ietsje minder zorgen te maken. Maar ook ik ben boos dat bij het Lenteakkkoord mij zo’n €10.000 is ontstolen door plots de aow-leeftijd te verhogen. Ik kom er wel overheen, dankzij een redelijk pensioen. Voor jullie zonder die weelde  is dat veel moeilijker. Maar jullie zorg over bijvoorbeeld de zorg deel ik helemaal.

Deze week staat in de Groene Amsterdammer – jammer dat jullie die niet lezen – een schrijnend artikel over de ouderenzorg en de gevolgen van de kortingen hierop. Het is een verhaal dat je het schaamrood op de wangen brengt. En ja, het is het gevolg van politieke beslissingen van het kabinet VVD-PvdA met steun van alles wat rechts staat.

Het geluk is een beetje met mij. Mijn moeder (93) heeft na de dood van mijn vader veertien jaar geleden een aangenaam en betaalbaar verblijf gekregen in een serviceflat. Daar had zij een plezierig en aangenaam zelfstandig leven in een veilige beschermde omgeving. Ook toen het haar minder ging, was er ruim zorg voorhanden van thuiszorg.

Als kinderen hadden we er amper omkijken naar. Ook niet toen zij rap dementeerde. Lange tijd mocht zij onder de hoede van de serviceflat blijven. Toen het echt niet meer ging, kwam zij in een splinternieuw verpleeghuis met een liefdevolle verzorging. Voor ons kinderen wederom een mooie oplossing. We hoeven slechts warmte te brengen, maar ontsnappen aan de zware mantelzorg van de participatiesamenleving.

Ach, mijn mandje met deplorabelen, jullie hebben het goed begrepen, dat is voor jullie en voor ons niet meer weggelegd. Het idee heeft alom postgevat dat wij het liefst in eigen huis doodgaan, al gaat daar een periode van armoedige zorgbehoevendheid aan vooraf, met thuiszorg die uitgekleed is. Eerlijk gezegd vond ik de serviceflat van mijn moeder helemaal zo gek niet. Zelfstandig met een stevige achtervang.

Onze kinderen, net als die van jullie, hebben geen tijd ons straks voor ons te zorgen en wonen te ver weg. Rijk genoeg om zorg zelf maar te kopen, zijn we niet. Ook onze lonen zijn de afgelopen twintig jaar niet gestegen en door reorganisaties zijn veel van onze banen verdwenen. We maken ons zorgen over die toekomst, zonder betaalbare serviceflats of bejaardenhuizen en uitgeklede thuiszorg onder de hoede van krenterige gemeenten.

Wat ik dan weer niet begrijp, dat jullie de verkeerde conclusie trekken en jullie boosheid richten op mensen zoals ik die nogal links stemmen, die niets moeten hebben van Geert Wilders, die werken of werkten voor een krant, op politici aan de linkerkant. Kijk nu toch eens naar wie de maatregelen genomen hebben, waar wij nu de zure vruchten van plukken.

Ja, mijn lieve mandje deplorabelen, dat waren toch vooral rechts partijen. Ik weet het, de PvdA speelde een minder fraaie rol, maar begint bij te draaien. Er is te lang geloofd in de heilzame werking van de vrije markt. Dat ook sommige media die marktwerking steunden, is geen reden boos op hen te zijn. Je kiest gewoon een andere krant. Oh, wacht die lezen jullie niet.

Kunnen we niet samen iets doen. Bijvoorbeeld afspreken dat we boos zijn op bankiers die ook oorzaak waren van de kortingen op de verzorgingsstaat, op rechtse partijen die hen de hand boven het hoofd hielden en houden. Op baasjes die in opdracht van banken bedrijven uitkleedden, waar wij allemaal het slachtoffer van werden.

Dat we een beetje boos zijn op media, die dit systeem nog steeds steunen door mensen aan het woord laten, die almaar roepen dat er geen geld is voor betere zorg en zo. Niet op alle media dus, want sommige staan aan onze kant.

Zullen we afpreken dat we een beetje minder geloven in wat op sociale media allemaal uitgebraakt wordt en ons zelf wat inhouden als we op dat medium te keer gaan. De schuld niet geven aan links, immigranten, ouderen, jongeren, rijkeren, armeren, hoog- of laagopgeleiden.

Het is veel gevraagd, ik weet het, maar misschien moeten jullie, mijn lieve mandje van deplorabelen, je toch eens verdiepen in de oorzaken van de huidige toestand van de wereld en niet alleen maar lezen, wat jullie gelijk bevestigt. Dit geldt overigens ook voor degenen, die net even ontsnappen aan jullie mandje.

Zo nu en dan even luisteren naar Jan Terlouw op Youtube – ja, ik weet het, hij is niet van jullie partij – want ook jullie dromen weer van dat draadje uit de brievenbus. Heb ik overigens nooit gehad. Dan beloven wij, dat als jullie je zorgen uiten over immigranten die aan dat draadje zitten, we jullie niet onmiddellijk zullen uitschelden voor racisten. Samen komen we er wel uit. Want ook die immigranten zijn de schuld niet van onze zorgen.


Mijn lief mandje van deplorabelen, zullen we dan nu afspreken dat jullie volgend jaar zullen nadenken bij de stembus. En dan het hokje rood maken dat in ieder geval niet tegen jullie en mijn eigen belang is. Er zijn echt wel redelijke alternatieven. En onthoud, de stembus is niet om te protesteren. Misschien dat we dan allemaal na die verkiezing in een veel ruimer mandje verder kunnen.