Pak de landbouwmaffia nu eens echt aan.

Het wil maar niet vlotten met die eigen verantwoordelijkheid van boeren in Nederland. De grootschalige fraude met mest in het Brabantse is een typisch voorbeeld van de achterhaaldheid van het Nederlandse model. Het is tijd voor een hardere aanpak.

Keer op keer stinken bewindslieden er weer in. Er wordt een misstand geconstateerd in de landbouw en onmiddellijk komt de belangenorganisatie LTO boete doen. Met de belofte zelf orde op zaken te stellen. En behalve enige cosmetische aanpassingen komt hier nooit wat van.

Toch gaat zelfs de nieuwe landbouwminister Carola Schouten (CU) – waarom toch altijd weer een boerendochter of –zoon? – weer mee in het spel. De Nederlandse politiek is stomweg niet opgewassen tegen de landbouwlobby, al stelt de sector op zich economisch weinig meer voor.

Dat laatste maakt de lakse houding van de overheid des te merkwaardiger. Natuurlijk VVD en CDA roepen in koor hoe belangrijk de landbouw is voor Nederland. Ach kom, alleen in de bollensector wordt nog wat verdiend. De melkveehouderij is een gebed zonder eind. Met subsidies overeind gehouden ten koste van een immense milieuschade.

De vleessector is al geen haar beter. Alleen met fraude wordt de zaak nog gered. En toch komt de politiek keer op keer met het idee dat de sector zichzelf moet reinigen. Dat – zo leert de geschiedenis – is geen oplossing. Het ontbreekt de Nederlandse landbouw aan een moreel kompas.

En daarin worden ze gesterkt door politieke partijen als CDA en VVD -  die aan hetzelfde euvel lijden. Plus een nog altijd niet wijzere Rabobank, die maar blijft investeren in een failliete boedel en het verlies niet durft te nemen. Waar blijft de krachtdadigheid van de politiek?

Maak er nu eindelijk eens een einde aan. Niks eigen ministerie en als dat dan zo nodig moet, onmiddellijk een jurist erop zonder boerenachtergrond. Natuurlijk, er zijn vast goedwillende boeren. Laat dat dan de overblijvers zijn, na een grondige schoonmaak. Net als in het gewone bedrijfsleven. Wie niet om wil, stoppen en wel onmiddellijk.

Niet alleen in Brabant, maar in het hele land. De enige mogelijkheid een einde te maken aan de reeks van schandalen is een harde ingreep van bovenaf. Geloof ze niet, die politici en lobbyisten die van de daken schreeuwen hoe belangrijk de landbouw is voor voedselzekerheid, werkgelegenheid en economie. Onzin.

Nederlandse boeren produceren amper menselijk voedsel. Behalve de aardappeltelers, en de groente en fruitsector is het allemaal verbouw van veevoer. De vleessector is uiteindelijk net zo goed ten dode opgeschreven. Al was het alleen maar omdat de consumenten het dierenleed niet meer zullen accepteren.

Nederland zonder landbouw? Welnee, er blijven vast wel boeren over, die op een gezonde manier willen produceren en waardevolle producten willen afleveren voor de eigen regio. In een divers landschap waarvoor we ons niet langer hoeven te schamen.

We moeten eens af van het imago van agrarische grootmacht. Te lang is het geaccepteerd in naam van `BV Nederland’. Laat het voorbij zijn, we worden er allemaal beter van. Weg met die maffia van massaproductie!

De dag na de onafhankelijkheid

Catalonië is wellicht een uurtje onafhankelijk geweest. Tenslotte besloot de Spaanse senaat enkele minuten na het Catalaanse parlement het artikel 155 in werking te stellen. Daarmee maakte Catalonië in feite zelf niet alleen een einde aan de zelfverklaarde onafhankelijkheid, maar ook aan de autonomie.

Het verzamelde journaille was in Barcelona. Daar gebeurde het allemaal, zo leek het. En inderdaad de cafés, die het slim aanpakten deden goede zaken. Vrijdagavond en zaterdag waren de straten van de separatisten. Zondag van de tegenstanders. Alles in relatieve vrede.

Niemand weet hoe Madrid de machtsovername in Catalonië zal afdwingen. De meerderheid van de Catalanen blijft binnen en verkneukelt zich min of meer over het ingrijpen van Madrid. Een fanatieke minderheid zal alles doen om te voorkomen dat de nationale politie hun leiders arresteert.

Buiten Barcelona was het alom vrede. Natuurlijk in een toeristisch dorp als Torredembarra was het een en al vreugde en verkeerde men nog in de valse veronderstelling dat Catalonië zelfstandig is. Alom vlaggen en spandoeken. Tien kilometer verderop in het even toeristische Roc de Gaieta is er geen sprake van een opgewonden stemming.

Hier volop Spaanse, niet revolutionaire Catalaanse en Europese vlaggen. De bevolking is er niet minder vrolijk om. Men geniet van de zon op het strandje, de voor de tijd van het jaar opmerkelijke warmte en het aangename zeewater. In een familiebadplaats als Cunit zit de stemming er volop in, dat wil zeggen vanweg de voetbalwedstrijd Barcelona-Athletico Bilbao.

Twee naar zelfstandigheid strevende regio's tegen elkaar. Maar daar heeft restauranteigenaar Josep het niet over. Het gaat alleen maar om de punten. Als Barcelona wint, verstevigt het de positie in de eredivisie. Zo niet, dan komt die eerste positie in gevaar.

Twintig jaar min of meer eenzijdig Catalaans onderwijs hebben hun werk gedaan. Studenten die nooit anders hebben gehoord, dan over de Spaanse onderdrukker, die heel fijntjes negatieve zaken in het Castelliaans (officiële Spaans) en positieve in het Catalaans onderwezen kregen, staan nu pal voor de Catalaanse regering.

Als het allemaal ook niet een nogal Spaans komisch tintje had, zou je er treurig van worden. Buitenlanders in Catalonië zijn – natuurlijk eigenbelang speelt een rol – woest op de separatistische regering in Barcelona. ,,Ze maken alles kapot, wat hier goed is'', zo is hier veel te horen.

Daarin vinden ze medestanders van de meer economisch denkende Catalanen. Als er een redelijker regering van bijvoorbeeld linkse signatuur in Madrid had gezeten, dan had men gelachen om die buitenlanders. Maar met de stijfkoppig centralistisch rechtse regering van Mariano Rajoy heeft eigenlijk niemand veel op. Zijn geliefde vice-premier neemt de taken over van de Catalaanse Carles Puigdemont, wiens toekomst uiterst onzeker is. Op zijn daad staat tenslotte een maximale celstraf van dertig jaar.

Madrid - Catalonië 0-1

De Catalaanse separatisten hebben een klinkende overwinning geboekt op de centrale regering in Madrid. De beelden van het brute optreden van de Guardia Civil hebben in heel Europa afschuw opgewekt. Bovenal hebben ze toch ook twijfelende Catalanen aan de kant van de rebellen gekregen.

Als zondagavond de stemmen zijn geteld, zal er ongetwijfeld een overweldigende meerderheid blijken voor onafhankelijkheid van Catalonië. Voor wat de uitslag waard is natuurlijk. Het allerdomste wat de Catalaanse premier Carles Puigdemont kan doen, is na het referendum de onafhankelijke republiek Catalonië uit roepen.

Hij zou er wel woord mee houden, maar aan scherpslijpers heeft Spanje nu even geen behoefte. Je hoeft niet veel sympathie te hebben voor de separatisten, om nu aan hun kant te staan. De Spaanse president Mariano Rajoy is de hoofdverantwoordelijke voor elke gewonde in Catalonië, maar een redelijker Catalaanse premier dan Puigdemont had veel ellende kunnen voorkomen.

Dat is de treurige conclusie van deze zondag. De rechtse Spaanse nationalist Rajoy en de Catalaanse nationalist Puigdemont hebben verzuimd ook maar een keer redelijk overleg te hebben. Waar in Schotland en Quebec zonder problemen vergelijkbare referenda zijn gehouden, had dit ook in Catalonië gekund.

Een eerlijk -niet bindend - referendum waar voor- en tegenstanders van onafhankelijkheid openlijk hun standpunten naar voren kunnen brengen. De afgelopen maanden was er in Catalonië louter het separatistische geluid te horen. Tegenstanders voelden zich geïntimideerd. Het hielp ook niet dat demonstraties voor een Spaans Catalonië elders veelal van bedenkelijk allooi waren.

Nu zullen veel van de tegenstanders van Puigdemont thuis zijn gebleven. Ook al heeft de Guardia Civil het referendum niet weten te voorkomen, verstoord is het wel. Van een eerlijke uitslag kan dan ook geen sprake zijn. De eerdere, weinig democratische, belofte van Puidemont dat hij ongeacht de opkomst bij een meerderheid de volgende dag de Catalaanse republiek zal uitroepen, zou olie op het vuur zijn.

Het mooiste zou zijn als de hoofdschuldigen aan dit drama hun verantwoordelijkheid zouden nemen en het veld zouden ruimen. Nieuwe regionale verkiezingen in Catalonië en het vertrek van de minderheidsregering van Rajoy, zouden een opening bieden voor een vreedzame oplossing zonder gezichtsverlies van beide partijen.

Het is te vrezen dat dit er niet in zit. Madrid zal onder Rajoy alleen nog maar harder optreden na de toch wel smadelijke nederlaag voor de Guardia Civil in Catalonië. De leiding van de Catalaanse politie, de Mossos, mag terecht bang zijn voor gevolgen van het terughoudende optreden tegen het referendum. En Puigdemont zal zijn persoonlijke rekening willen vereffenen.

Brussel zou nu toch ook niet meer kunnen zwijgen. Zonder partij te kiezen voor de separatisten is een veroordeling van het geweld toch het minste wat de EU kan doen. Een oproep aan de Rajoy en Puigdemont om tafel te gaan en een eerlijk referendum te eisen zou op zijn plaats zijn. Al zit Brussel allerminst te wachten op een onafhankelijk Catalonië.

Madrid heeft deze ronde bewezen niet in staat te zijn de constitutionele crisis te bezweren. Ongetwijfeld zullen de Basken en Galiciërs zich gaan roeren. En zo dreigt er een mislukte staat te ontstaan binnen Europa. Waar populisme en nationalisme al niet toe in staat zijn. Met een steuntje in de rug van hackende internetters van vermoedelijk Russische afkomst. Trap er toch niet in Europa.

Het gevaar van 'Opsporing verzocht'

Sommige dingen moet je niet doen. Zoals samen met fans van het programma kijken naar 'Opsporing verzocht'. Nu had ik mijn twijfels bij dit programma, maar de werkelijkheid blijkt erger.

Eigenlijk dacht ik dat zo'n programma leidt tot een klikkende bevolking. Daar zijn voldoende voorbeelden van die tot enige onrust aanleiding geven. Maar het is veel erger, zo bleek uit het gezamenlijk kijken. Het programma maakt mensen bang, bevestigt hen in hun vooroordelen en maakt ze wraakzuchtig.

Natuurlijk, uit krant en andere media weet je wel dat we niet in het paradijs leven. Dat er een flink aantal ongelooflijke klootzakken rondloopt, die voor niets terug deinst. En ja, daar zitten inderdaad nogal eens mensen tussen, wier wiegje zichtbaar niet in Nederland heeft gestaan.

Maar een programma als 'Opsporing verzocht' brengt deze wetenschap concreet dichterbij mensen dan de werkelijkheid gebiedt. Natuurlijk moet je de ogen niet sluiten voor de mogelijkheid dat je als oudere door gewetenloze schurken wordt beroofd en zelf met verkrachting wordt bedreigd. Dat je in je mooie woonboerderij wordt overvallen en bijkans de hersens wordt ingeslagen met alle gevolgen van dien.

Als je zelf zoiets overkomt, dan kom je daar waarschijnlijk nooit helemaal overheen, als je al niet fysiek voorgoed gehandicapt blijft. De angst zal niet meer wijken. Maar eh, moet de rest van de bevolking die angst ook aangepraat worden, door erg realistische reconstructies, inclusief doodsbange oudjes.

Ons gezelschap gaf er blijk van, dat het vreest dat dit ons aller voorland is. Geen straf is voor de daders hard genoeg, leve de doodstraf! Tja, maar de kans zoiets je echt overkomt, is aanzienlijk kleiner dan bijvoorbeeld getroffen worden door auto-ongeluk. En toch stappen we elke dag weer in de auto en geven we niemand de schuld van de onveiligheid op de weg. Behoudens een enkele ongeneeslijke dronkelap.

Dat er vaak mensen met een kleurtje in beeld komen, was ook al aanleiding tot de nodige opmerkingen over 'buitenlanders', al zijn het vaak wat zo mooi Nederlanders met een migratieachtergrond heet. Nee, zo'n programma is geen aanbeveling voor meer tolerantie ten aanzien van deze Nederlanders.

Alweer is de werkelijkheid natuurlijk dat je op zich niet zoveel kans loopt door een buitenlander beroofd, mishandeld dan wel verkracht te worden. Vertel dat evenwel maar eens aan het gezelschap dat geheel opgaat in het programma. Nee, 'Opsporing verzocht' is een bevestiging van alle vooroordelen.

Daar kan de deelnemende politie niets aan doen. De rechercheurs zoeken daders en maken gebruik van zo'n programma. Dat het soms ook nog leidt tot aanhouding van daders is voldoende rechtvaardiging om het te blijven uitzenden.

Toch zou ik de betreffende omroep willen aanbevelen onmiddellijk te stoppen met uitzenden. Dat is echt geen oproep te zwijgen over misdrijven, maar wel een waarschuwing dat zo'n programma de werkelijkheid geweld aan doet. Ja, roept u nu, maar al die politieseries dan?

Tja, hiervan weten we dat het niet echt is. Dat wil zeggen, het zou kunnen, zo is de suggestie, maar omdat het niet echt is, kunnen we er onbekommerd van genieten. Het maakt ons niet bang en evenmin bevestigt het vooroordelen. Daar zorgen de makers wel voor. Dat is het verschil met 'Opsporing verzocht'.

Bij de start was er wel enige weerstand, maar door het relatieve succes, is die weerstand zo goed als weg. Ook omdat de tegenstanders van toen waarschijnlijk niet kijken en zeker niet in het gezelschap van fans. Dat raad ik een ieder die er geen kwaad in ziet aan. Het wordt tijd voor een heroverweging. De schade die wordt aangericht is veel groter dan de winst die wordt geboekt.

'Ik ga' is vaak al definitief

Ik ga. Het is een uitspraak met veel meer achtergrond dan we in het generaal aannemen. Wie zegt te gaan, is al vertrokken. Het is een gedachtegang die ik een dezer dagen in een Spaanse krant mocht lezen.

In dit geval ging het om de Catalanen natuurlijk. Als die roepen om onafhankelijkheid is dat iets wat ze allang willen, oftewel ze hebben zich nooit echt Spanjaarden gevoeld. Het is wellicht het grote verschil met bijvoorbeeld de Friezen.

Daar is de roep om onafhankelijkheid immer voorbehouden aan een kleine groep. Een groep die als voornaamste argument de eigen taal had en een gevoel achtergesteld te worden bij de rest van Nederland. Maar de meerderheid van de Friezen heeft geen afkeer van Nederland.

Evenmin heeft Nederland een afkeer van de Friezen. Friese politici worden veelal geroemd om hun principes en een vermeend sterk karakter. Daarmee was het voor de regering tamelijk simpel tegemoet te komen aan de wensen van de provincie. Het verheffen van het Fries tot tweede rijkstaal was een meesterzet.

Hoe anders is het in Spanje. Buiten de grenzen van Catalonië wordt met enige weerzin naar de Catalanen gekeken. Kennissen in Madrid zijn nooit in Catalonië geweest en zijn evenmin van plan daar heen af te reizen. Dit ondanks de aantrekkelijkheid van de stad Barcelona, een van Europa's mooiste steden.

De rest van Europa kijkt met verbazing naar de ontwikkelingen van de laatste weken in Spanje. Heeft de autonome regio Catalonië niet alles waar Friesland alleen van kan dromen? Het Catalaans is de officiële taal van de regio. Dat merk je al als je de grens van de regio oversteekt.

Hoezo in Spanje? De verkeersborden en aanwijzingen zijn louter in het Catalaans. De regio heeft een eigen nationale politie met de Mossos d'Esquadra, een parlement met vergaande bevoegdheden en bovenal een sterke economie in vergelijking met een groot deel van Spanje. En toch die drang naar zelfstandigheid.

Al voor de Burgeroorlog van 1936-1939 constateerde een politicus van de Tweede Republiek dat de republiek twee grote uitdagingen had: De ongelijkheid op het platteland met grootgrondbezitters en het streven naar onafhankelijkheid van de regio's Baskenland, Galicia en Catalonië. Niets nieuws onder de zon dus.

Dictator Franco maakte korte metten met niet alleen de Tweede Republiek, maar ook met dat streven naar onafhankelijkheid. Met harde hand werd het laatste de kop ingedrukt. De gevolgen voor Baskenland en Catalonië waren catastrofaal. Baskenland koos voor de gewapende strijd en moest daar uiteindelijk zwaar voor boeten. Catalonië greept nooit naar de wapens, dat hield de eenheid tegen Madrid overeind.

Anders dan Baskenland was Catalonië veel diverser van samenstelling. Veel Europeser. Bovendien werden de Catalanen door Franco keihard aangepakt vanwege hun weerstand tegen de rebellerende Franquisten. Dat maakte gewapende strijd bijkans onmogelijk. Maar tegelijk de ondergrondse weerstand tegen Madrid hard.

Onder linkse regeringen viel dat nog wat mee, omdat die na Franco de Catalanen ver tegemoet kwamen, juist vanwege het ontbreken van gewapende rebellie. Rechtse regeringen als die van de huidige Partido Popular hebben minder op met die weerspannige Catalanen. Wellicht dat daar de laatste ontwikkelingen aan te wijten zijn.

Hiermee valt de houding van de huidige Catalaanse independentistas niet goed te praten. Aan de andere kant is de heilig verklaring van de 'constutition' de Spaanse grondwet met zelfs een Constitutioneel Hof (TC) evenmin olie op de golven. Nu de regering van Spanje met steun van het TC alles in het werk stelt het aanstaande referendum over de onafhankelijkheid onmogelijk te maken, is dat pure brandstof voor de Catalaanse opstandigheid.

De premier van het Catalaanse parlement Carles Puigdemont voelt zich nu gedwongen zijn aanhang op te roepen de straat op te gaan. Zijn woordvoerder heeft al vast gesteld dat er nu twee soorten Catalanen: zij die voor het referendum zijn en de aanhangers van Madrid. Het is een weinig democratische houding, waar op dit moment de voorstanders alleen in het Catalaanse parlement nog een meerderheid hebben.

Bovendien is het streven naar onafhankelijkheid verkeerd in onvervalst nationalisme. Terecht heeft de socialistische partij Psoe zich weliswaar tegen het referendum gekeerd, maar ook gepleit voor onderzoek naar de ontevredenheid der Catalanen. En belangrijker nog, daaraan wat te doen.

Nu gaan honderdduizenden Catalanen de straat op op de zesde Diada, de door de Generalitat (Catalaanse regering) in het leven geroepen 'Dag van Catalonië'. Barcelona zit op slot. Bussen vol Catalanen zijn naar de hoofdstad gekomen om hun steun te betuigen aan de Generalitat. Ook een beetje een teken dat er sprake is van een conservatief platteland tegen de cosmopolitische grote stad.

Veel Barcelonezen blijven thuis. Een kennis was van plan thuis te blijven bij de stemming rond het referendum. Nu gaat hij toch om een duidelijk nee uit te brengen. Niet omdat hij zo tegen de independentistas is. Hij ziet wel wat in de  argumenten, maar deinst terug voor de populistische campagne van de Generalitat.

Wellicht is het goed als de Spaanse regering het referendum zou toestaan met de bepaling, dat het niet bindend is. Het zou de druk van de ketel halen. En het 'ik ga' van de Catalanen om te buigen in een 'ik ga, mits' maar wel in een federaal Spanje met nog meer autonomie. Gezien de geschiedenis lijkt dit vooralsnog een droomwens. En zo walst Spanje af op een echte institutionele crisis.

Radicalisering

Nu ook kleuters lijken te radicaliseren, zal ik er maar eerlijk voor uitkomen: Ik ben stevig aan het radicaliseren. Steeds minder ben ik bereid idiotie te accepteren. Stupiditeit om me heen wijs ik als abject van de hand. Niemand ontkomt eraan.

Lang was het leven in dit land een kwestie van geven en nemen. Ach, rancuneuze gevoelens waren mij vreemd. Ruzies werden in de kiem gesmoord, vooral door toegeeflijk te zijn. In gezelschap hield ik me in, ook bij de meest stompzinnige redenaties. Het motto was me niet in te laten met discussies met domme mensen, omdat ze je onherroepelijk naar beneden trekken.

Rechts of links, ik begon langzaam mee te gaan in de stroom, dat het verouderde begrippen waren. Het is voorbij. Allemaal voorbij. Zelfs de meest linkse partijen vind ik nog te zoetsappig, te veel bezig met niet ter zake doende dingetjes.

Wanneer merkt je zo iets. Misschien was het al veel langer gaande. Maar zo’n bericht van vorige week over de Nederlandse economie maakte het bloed me karnemelk, om een oud Fries spreekwoord te gebruiken. Een uitstekende draaiende economie, beter dan in heel Europa, maar hogere lonen ho maar.

Verklaringen alom. Nieuwe banen vooral flexbanen. Winsten van grote bedrijven gaan naar aandeelhouders. Noem maar op. Tijd voor opstand, stakingen, zou je zeggen.  Nee, meer inkomen moet maar komen van lastenverlichting. Dan word je toch woedend. Het kostte me heel wat biertjes om rustig te kunnen slapen.

Aanslagen in Barcelona stemmen me in eerste instantie tot droefenis. Maar de reacties van extreemrechtse idioten maken je kwaad. Erger wordt het nog als nationalistische dwazen hun idiotie niet even kunnen beheersen en er een toneel van taalstrijd van maken door voor een internationaal bezochte persconferentie de journalisten in het Catalaans zonder vertaling te woord te staan. Dan breekt er iets.

Lang heb ik sympathie gehad voor de Catalaanse strijd voor eigen cultuur en taal. Zeker met een corrupte rechtse regering in Madrid. Nu dreigen ze het land in chaos te storten met een mallotig referendum. Vroeger had je ook in Friesland zulke typen. Gelukkig zijn ze wat stiller geworden. Dat in het mijn geliefde Spanje – het enige land zonder extreemrechtse partij - de gekken een grote mond krijgen, werkt mee aan de groeiende woede.

Over de Verenigde Staten zullen we maar niet spreken. Daar is genoeg over gezegd. De eclips had er wat langer mogen duren.

Dat in dit land een normale discussie niet meer mogelijk is door halve zolen als Geert Wilders, Thierry Baudet, Halbe Zijlstra, Sybrand Buma, het maakt je razend. Dichterbij huis maken doorgedraaide buren je het leven zuur. Vroeger liet het je koud. Nu heb je het gehad en neem je drastische maatregelen. Misschien niet allemaal zo verstandig, maar het is genoeg geweest. Te lang is er misbruik gemaakt van je redelijkheid.

Waar kun je nog heen om al deze gekkigheid te ontlopen? Het maakt wanhopig. De troost zoek je maar in muziek en boeken van schrijvers die zich onttrekken aan de vastgelopen maatschappij en je een parallel universum waar het wel goed toeven is intrekken. En je maakt je op te vertrekken naar een land waar in ieder geval het klimaat en de omgeving aantrekkelijker is. Waar je de taal net genoeg begrijpt om aan al te grote onzin te ontsnappen.

Om alleen nog maar op de veranda in een schommelstoel tot rust te komen. Het is weer tijd voor deradicalisering. Laat de samenzwering van idioten voor wat het is. Laat ze elkaar maar naar de verdoemenis helpen. Ik trek me terug in een bubbel van louter aardige en verstandige mensen. Met alleen zo nu en dan een uitbarsting van boosheid. Al helpt dat niet.

Het vergiftigde debatklimaat in Nederland

Er stond een opvallend zinnetje in een artikel in de NRC over de opkomst van halal-toerisme in tal van steden in de westerse wereld. De zakenwereld zit niet zo met gedoe over islam. Er valt gewoon aan te verdienen. Net zoals jarenlang met de bijbel in het nachtkastje. Behalve in Nederland, daar is het debatklimaat vergiftigd door extreemrechts.

Het valt dezer dagen echt op. De reactie op de aanslagen in Barcelona en Cambrils in Spanje viel op door de gematigdheid. Niet de islam kreeg de schuld, maar de gestoorde jihadisten. Daar valt geen speld tussen te krijgen, behalve in Nederland. 

Daar kraaide Geert Wilders zijn riedel over de hele islam weer eens en verweet Mark Rutte medeschuldig te zijn, want die wil grenzen niet sluiten. De verachtelijke Jan Roos – gelukkig de kamer niet gehaald - tweette dat de aanslagen een tegenslag voor de linkse treurnis over Charlottesville was. 

Meer extreemrechtse commentatoren leken bijkans verheugd over de jihadistische aanslagen, omdat ze de aandacht afleidden van de nasleep over de aanslag met auto op de demonstranten tegen de nazis in Charlottesville.

Is het nu echt zo moeilijk boos te zijn over de neonazistische aanslag in Charlottesville en minstens even woest over Barcelona? In Spanje hebben ze er kennelijk geen moeite mee. Een demonstratie van extreemrechts die weer eens de hele islam aansprakelijk hield voor de aanslagen, werd in de kiem gesmoord door omstanders en echt niet zo fijngevoelige politie.

Maar hier halen commentatoren op twitter uit naar rouwende familieleden van de jihadisten in het stadje Ripoll, die zich tegen terrorisme keren. Immers, zo is de redenatie, moslims mogen liegen tegen niet-gelovigen. Komen moslims eens in opstand tegen misdadigers die hun geloof misbruiken, waar onze extreemrechtse twitteraars al jaren om roepen, is het weer niet goed.

Onderwijl mag een van de nazis van Charlottesville zijn verhaal doen op het NOS-journaal. Schrijft Trouw een al te invoelend verhaal over het extreemrechtse Forum voor Democratie. Jeroen Pauw liet de rechtse volidioot Yernaz Ramautarsing – eindelijk een podiumpje bij FvD - al eerder zijn gevaarlijke nonsens uiten. Tja, dan is een vergiftigd klimaat niet zo vreemd.

Gelukkig dat de toonaangevende lidstaten van de Europese Unie minder gevoelig zijn voor dit soort haatzaaierij. Dat doen ze beter dan de Verenigde Staten waar ook politici sinds de opkomst van Trump sluimerend ongenoegen over moslims net zo misbruiken voor duistere doelen. 

Maar daarin lijkt de VS toch wel veel op Nederland. Tenslotte zitten groepen oud-immigranten uit Nederland in extreemconservatieve christelijke gemeenschappen bij elkaar de republikeinen te beïnvloeden met haatdragende boodschappen. Wilders is bij hen heel populair.

Spanje reageert rustiger, mede omdat het er ontbreekt aan politici die misbruik maken van emoties na zo’n aanslag. Die houden zich met minder schadelijke onzin bezig en weten nog wat fascisme betekent. Bovendien hebben ze al heel wat terrorisme van jihadisten en ETA over zich heen gekregen. Maar geen politicus die dat aan de islam wil wijten. Laten we daar een voorbeeld aan nemen.

Het gevaar van FvD en PVV en Charlottesville

Moeten we ons zorgen maken over het oprukken van extreem rechts? Na de gebeurtenissen in Charlottesville in de Verenigde Staten zijn sommigen er als de kippen bij, vergelijkingen met Nederland te trekken. Een beetje overdreven, maar wellicht wel een terechte waarschuwing.

Dat in de Verenigde Staten altijd al een onderstroom van volstrekte idioten is geweest, die geloven in de gekste samenzweringstheorieën, maar desondanks toegestaan wordt om zwaar bewapend door de straten te trekken, heeft ons verwonderd. Dat ze nu plots ongegeneerd naar buiten treden, is wellicht verontrustend. Echt verbazingwekkend is het niet voor wie de Amerikaanse politiek de afgelopen jaren heeft gevolgd.

Maar moeten we ook in Nederland bang zijn voor zo’n ontwikkeling? We hebben in ieder geval een voordeel, er is geen zwaar bewapende groep die gekke ideeën uitdraagt. In eerste instantie zijn daarom vergelijkingen met de VS natuurlijk altijd een beetje scheef. Zo lang het een kleine groep betreft, hoeven we hier niet zo bang te zijn.

En daar zit een beetje een gevaar in. Want we zien de balk in de ogen van de Amerikanen, maar de splinter in eigen ogen amper. Dat erin dit land met elkaar toch zo’n twee miljoen mensen zijn met sympathie voor extreemrechtse partijen als Forum voor Democratie en PVV is verontrustend. Veel verontrustender dan gematigde media ons willen doen geloven.

Zeker waar de gevestigde politieke partijen zich niet ronduit afzetten tegen extreemrechts, maar proberen deze stroming de wind uit de zeilen te nemen, door programmapunten over te nemen. Waarmee het land zo langzamerhand moreel gezien tot een bedenkelijk niveau is gezakt. 

Waar in de VS sprake is van een dreigende clash, gaat het hier sluipenderwijs. Vergoelijkend grinniken we wat om Thierry Baudet en doen we net of zijn uitspraken over omvolking er niet toe doen. Voor de achterban van Geert Wilders moeten we begrip hebben. Het zijn bezorgde burgers tenslotte. En zo is in enkele jaren islamofobie een betrekkelijk normaal verschijnsel geworden.

Vreemdelingenhaat wordt gevoed door partijen die programmapunten op dit gebied overnemen van PVV en FvD, zoals VVD en CDA. En als ‘bezorgde burgers’ moeite hebben met de maatregelen nodig om klimaatverandering af te remmen, is de VVD niet te beroerd strofen uit het verkiezingsprogramma te halen, die duiden op klimaatverandering.

Waar conservatief Nederland voorheen eerder een baken van wetenschappelijk onderbouwd redeneren was, is het nu een verzamelbak van anti-wetenschappelijk denken geworden. Helaas moeten we constateren dat ook in Nederland bij rechts de haat ten opzichte van links alleen maar gegroeid is. Grapjes van Mark Rutte op VVD-congressen over linkse partijen worden door zijn achterban serieus genomen.

Dit terwijl linkse partijen weigeren de VVD en het CDA met dezelfde munt terug te betalen, vooral uit angst om de kiezers voor het hoofd te stoten. En natuurlijk uit angst zichzelf buitenspel te zetten tijdens kabinetsformatie. Alsof het zin heeft mee te doen aan een kabinet met CDA en VVD met een overwegend rechtse kamer.

Zo gezien is het enige voordeel van Nederland een strenge wapenwet. Want stiekem is het extreemrechtse gedachtegoed veel meer dan ooit gedacht gemeengoed geworden. Een gevaarlijke partij als FvD kan nog wel eens veel groter worden dan de PVV, die al bedenkelijk groot is. FvD wordt in gewone media amper aangemerkt als extreemrechts. Er is een soort studentikoze bewondering voor Baudet, die met zijn elitair verzet tegen de elite – hoe gek het ook klinkt – de baarlijke nonsens van de PVV salonfähig maakt.

Misschien moeten we maar eens wakker worden en het internet goed in de gaten houden. Alleen al die idiote reacties op de gebeurtenissen in Charlottesville geven genoeg te denken. Wie alleen dit soort onzin als nieuws tot zich neemt en niet meer gelooft in verstandiger media, wordt deel van een gevaarlijke onderstroom, die alles wijs te maken is. Hier is een rol weggelegd voor gematigder rechtse partijen. Laat zien dat de FvD bestaat uit net zo'n stel gevaarlijke nitwits als de PVV en neem in vredesnaam geen programmapunten over.

De ellende die vakantie heet

Het is zomer en dat zullen we weten ook. Heel Europa zwermt uit naar plaatsen, die de vermeende akeligheid van  de eigen woonplaats moeten doen vergeten. De crisis lijkt voorbij, dus smijten we weer met al dan niet geleend geld. En we nemen ons zelf mee.

Als we de media van de afgelopen weken mogen geloven, loopt de jaarlijkse volksverhuizing tegen zijn grenzen aan. Steden als Venetië, Amsterdam en Barcelona komen in het nieuws vanwege protesten tegen de stroom toeristen, die het leven voor de achtergebleven bewoners onaangenaam maken.

Is het verwend geklaag van de beter gesitueerde binnenstedeling, die na de verdrijving van de armere stadgenoten, nu de zelfde rust willen als voorheen in hun rustiger en voor toeristen minder aantrekkelijke woonsteden? Of hebben ze een punt?

In Venetië lijkt de klaagzang gerechtvaardigd. Hier is het aantal toeristen per inwoner zodanig uit het lood geslagen en de prijs van het wonen zo gestegen dat oude bewoners allang verdreven zijn. De oude stad is verworden tot een soort Disneyland voor cultuurzoekers. Maar Amsterdam en Barcelona ook?

Natuurlijk het is druk in de laatst genoemde steden. Een dagje Amsterdam is evenwel nog niet de ramp, die sommigen ons aanpraten. De problemen die er zijn lijken meer op de ellende die de vrije markt veroorzaakt. Verdrijving van de middenklasse uit oude wijken door nieuwe rijken, die de prijzen opdrijven.

Helaas worden zij op hun beurt weer verdreven door lieden met nog meer geld, die misbruik maken van initiatieven als Airbenb. Zij kopen niet om te wonen, maar om te profiteren van de toeristenstroom. Naar voor de echte bewoners, maar het geklaag over het lawaai van rolkoffers lijkt ook wat overdreven.

Natuurlijk valt er iets te doen aan de overlast van bootjevaarders met stereo-installaties en ook de illegale aasgieren, die Airbenb misbruiken. Een beetje handhaven van bestaande regels is meestal voldoende. Helaas hebben Amsterdammers gekozen voor neoliberale bestuurders, die allergisch zijn voor regulering en nog immer geloven in de vrije markt. Tja, eigen schuld, zou je willen zeggen.

In Barcelona is de situatie anders, waar de bewoners verstandiger hebben gekozen voor een burgemeester die de overlast van de toeristen wil afremmen. Daar zijn weer horeca en aanverwanten boos. Het is de vraag hoever burgemeester Ada Colau in staat is, de macht van het geld te breken.

Onderwijl verstoppen massa’s toeristen de wegen naar aangenamer plekken. Alles om maar te ontsnappen aan het dodelijk saaie bestaan, het slechte weer dan wel de schroeiende zon. En een dagje wachten om de files te ontlopen, komt bij velen niet op. Pogingen de vakanties te spreiden stranden op onwil van werkgevers om mee te werken en de angst van vakantiegangers de activiteiten te missen die nu eenmaal samenhangen met veel mensen.

Misschien moeten we eindelijk eens eerlijk worden en accepteren dat vakantie minder leuk is, dan we ons zelf voorhouden. Natuurlijk is het leuk om er eens op uit te trekken, maar omdat miljoenen dat ook denken, is de lol er allang van af. Kunnen we niet wat afspraken maken over die uitjes.

Bijvoorbeeld mensen in erg warme steden mogen dan koelere regio’s opzoeken. De mensen die daar wonen, blijven even thuis om de hittevluchtelingen te ontvangen. Niet allemaal met dezelfde lullige toerismetrekkers maar met gastvrijheid. Wanneer de koelte terug is in hittestreken, kunnen mensen uit koude regenachtige streken een kijkje nemen in de aangenamer streken elders.

Dan kan er misschien ook een eind komen aan het aparte verschijnsel van lege wijken in dorpen met huizen, die duiden op welvaart. Ruime tuinen waar mensen uit grote steden alleen maar van kunnen dromen. En waar bij de aanvang van de vakanties de opritten worden ontsierd door caravans en campers.

En bovenal komt er dan een einde aan de milieu aantastende volksverhuizingen van elke zomer. Het is dwaas en lachwekkend als de cijfers over de files en verstopte vliegvelden de thuisblijvers bereiken. Die genieten van berichten over de wachttijden bij de Gotthardtunnel. En voor wie het zo aangenaam is dat de wachtrijen en files even een paar weken weg zijn.

Een betere spreiding zal ook de rest van het jaar de drukte verminderen. Of moeten we weer wachten op een ernstige crisis, die ons dwingt thuis te blijven? Net als niet-werkenden beter het spitsuur op de weg en in de winkel kunnen mijden en ook nog die keuze hebben, zouden we al heel wat opschieten, wanneer mensen die niet afhankelijk zijn van schoolvakanties die perioden zouden mijden.

Nog beter zou het natuurlijk zijn, wanneer we stoppen mensen in een keurslijf van een druk bestaan te persen. Maar ook dat lijkt vooralsnog nog een utopie. De automatisering heeft alleen maar meer druk meegebracht. Het lijkt wel of we de ellende zelf willen.

De ondergang van de middenklasse

Het werd inderdaad tijd dat er aandacht kwam voor het afzakken van de middenklasse, ook in Nederland. Hoe je met een redelijk inkomen van zeg maar anderhalf keer modaal geen ruimte meer hebt om te sparen. En daarmee al snel in de gevarenzone zit.

In de artikelen die hier nu over worden geschreven, wordt de schuld gegeven aan de zorgkosten. Niet helemaal onterecht, want na de invoering van de zorgverzekering en afschaffing van het ziekenfonds hebben werkgevers handig gebruik gemaakt van de omschakeling om hun bijdrage flink te verminderen. Elke stijging van de kosten kwam zo terecht bij de werknemer.

Ja, ja de invloed van VNO-NCW in de Nederlandse politiek is groot. Sinds het akkoord van Wassenaar in de jaren tachtig zijn de salarissen amper meer gestegen, terwijl de kosten van het levensonderhoud stegen. Niet die van voedsel. Dat was slim, het zijn immers de meest merkbare dagelijkse kosten.

Maar het was niet alleen de zorg die de werknemer in het nauw hebben gebracht. Huren stegen door de privatisering van de woningbouwcorporaties. En wie dacht er met een eigen woning aan te ontsnappen werd door gemeenten en waterschappen aangepakt. Vele honderden euro’s per jaar meer knabbelden aan het besteedbare inkomen.

De ogenschijnlijke stijging van de welvaart van de laatste decennia van de vorige eeuw, was op schulden gebaseerd bedrog. Het ging sluipenderwijs. Nee, niet door de financiële crisis van 2008. De genoemde kosten gingen al veel eerder omhoog. Wel ging het na 2008 in een ongekende versnelling.

Extraatjes van de werkgevers als telefoonkosten, mobiliteit – kilometervergoeding – werden flink belast. De werkgevers speelde de vermoorde onschuld en schaften veel van die extraatjes af onder het mom dat de belasting er mee aan de haal ging. Konden zij er wat aan doen? Al gingen er toen al geruchten, dat veel van die maatregels ingegeven waren door VNO-NCW.

Zo kon het gebeuren dat wie rond 2000 een heel behoorlijk inkomen had en nog wat kon sparen, vijftien jaar later merkte dat er weinig meer van over was. Het enige wat velen verbetering bracht, was de toetreding van vrouwen tot de arbeidsmarkt. Wee de alleenverdiener die dacht dit niet nodig te hebben. Hij of zij werd afgestraft met het verdwijnen van belastingvoordelen.

En dan hebben we het nog niet gehad over de kosten van het onderwijs, die zelfs twee tot twee en een half maal modaal in de gevarenzone hebben gebracht. Velen moeten in de jaren na het middelbaar onderwijs extra hypotheken afsluiten om het kroost aan een fatsoenlijke opleiding te helpen.

Zo opgeteld lijkt het bijkans een complot om de middenklasse onderuit te halen. Geen enkele partij van enige omvang nam de middenklasse in bescherming. Van links tot rechts ging vrolijk mee in de afroming van het beetje luxe dat een redelijk inkomen verschafte.  En dan zijn we nog verbaasd over de ontrouw van de kiezers. Dat die daarop weer tegen hun eigen belang in op rechtse protestpartijen stemden, is mede de schuld van sommige media. Media die ten onrechte als links te boek stonden.

In complotten hoef je niet te geloven. Het is eerder zelfbedrog van politici, vakbonden en andere beschermers van de werknemers geweest. Ze hebben zitten slapen en hebben de cumulatie van de alom stijgende kosten niet gezien. Zich niet ingezet voor hogere lonen. Nu doen de Nederlandsche Bank en het IMF dat. Die het weer afleggen tegen het sprookje van de voordelen van de export, die niet gebaat is bij hogere salarissen. Hoe dit gaat aflopen, is nog een raadsel. Maar het is wel een donkere wolk boven het economisch succes van dit land.

Van wie is het platteland?

Nederland blijft worstelen met het platteland. Van wie is het? Van de boeren die ervoor betaald hebben om er op te werken? Of van de zestien miljoen Nederlanders? De discussie barst weer los na een artikel in de Leeuwarder Courant over ziekmakende megastallen.

Het is een artikel over een Amsterdamse huisarts, die ziek is geworden in Oosterzee tijdens de verbouw van een oud arbeidershuisje tot vakantieverblijf en dit wijt aan de stoffen afkomstig van megastallen om hem heen. Helaas heeft de journalist geen deskundigen kunnen vinden, die op de hoogte zijn van de situatie in Friesland. 

Hij houdt het bij Brabantse onderzoeken, een toch echt andere situatie. Kennelijk is het moeilijk onderzoek in Friesland te vinden. Dat gaat toch meestal over weidevogels en ganzen. 

Dat je ziek kunt worden van fijnstof van megastallen met duizenden kippen of varkens is bekend. Maar van stallen met vijfhonderd melkkoeien weten we het niet. Wel is bekend dat het bepaald ongezond is op het platteland als boeren het giftige mengsel van urine en vaste mest uitrijden. En met het toenemend mestoverschot wordt dit probleem wel groter.

Boeren hebben nu de strijd aangebonden met de LC vanwege in hun ogen incorrecte berichtgeving en weigering daarover een ingezonden stuk te plaatsen. Inmiddels rukken de stukken op sociale media op, waarin de missers in het betreffende artikel aangegrepen worden om te klagen over het kwade daglicht waarin boeren worden gesteld.

Het is een beetje zo van niet zeuren als je op het platteland wilt wonen. Bewijs maar eens, dat je ziek wordt van megastallen. Daar heb je nu eenmaal al eeuwenlang boeren en die zijn de baas. Nu heb je boeren en boeren. Sommigen hebben in de gaten, dat het niet aangaat burgers te negeren en hun klachten af te doen als gezeur. Ze nodigen burgers uit, overleggen met buren over bouwplannen, oogstvoornemens om overlast te voorkomen en leven in redelijk aangenaam samenzijn.

Het gaat mis waar boeren in de veronderstelling verkeren, dat ze niets te maken hebben met burgers. Zij hebben betaald voor de grond, dus geen gezeur over wat zij doen. Ook niet als je er tussen woont. Het platteland is van hen. Tja, ook als er gas aangetroffen wordt onder hun land? Het is maar een dun laagje wat ze kopen. Dat ze denken het recht te hebben het landschap naar de knoppen te helpen, hebben ze overgenomen van hun politieke voormannen van het CDA en de voorgangers hiervan.

Bijbelse uitgangspunten als wie het land bewerkt heeft er recht op, doen er nog opgang. Zo hebben kolonisten ooit de grond gestolen van de oorspronkelijke bewoners van Amerika en prachtige wouden weggekapt. Die indianen deden er toch niets mee… Een aantal eeuwen later en in een seculier land als Nederland zou je toch mogen verwachten dat dit soort denken aan slijtage onderhevig is. Zeker nu de nare gevolgen steeds duidelijker worden.

In een ver verleden hebben politici nog wel eens geprobeerd door middel van grondpolitiek Nederland wat moderner te maken. Langzaam moest het grondbezit toch een beetje minder gevoelig zijn voor speculatie worden en het alleenrecht van boeren moest dan maar wat wijken. Er sneefde een kabinet op en er werd niet meer over gepraat.

Nu zou het de tijd zijn om hier weer werk van te maken. Maar ja met een aanstaand anachronisme als een kabinet met CDA en Christen Unie, zit dit er niet in. Toch zou het platteland onderwerp van regeerakkoorden moeten zijn. Daar mogen we nu weer vier jaar op wachten.

Tijd om mensen bewust te maken van waar het om gaat. Nederland is van ons allemaal, niet voor tweederde van boeren. Het is niet een kwestie van steden en een niemandsland eromheen. Voedselproductie is van belang, maar wat voor voedsel is wel een vraag, die we moeten beantwoorden. 

Miljarden liters melk? Miljoenen kippen, honderdduizenden varkens? Als de industrie wordt gedwongen meer aan circulaire economie te doen, waarom boeren dan niet? Als een fabriek moet sluiten omdat de omgeving te veel belast wordt, zou dit ook moeten gelden voor boerenbedrijven.

Als een industrie vervuilde grond achterlaat, moet er gedokt worden. Waarom hoeven boeren dan niet te betalen voor herstel van de landschapswaarden? Het platteland moet weer open, aangenaam voor iedereen worden. Het gaat niet aan mensen op te sluiten in steden en min of meer te dwingen in het buitenland hun vertier te zoeken.

Economisch gezien stelt de agrarische sector niet veel voor, dus daar kunnen boeren zich niet op beroepen. Europa wil Nederland wel een handje helpen. Het wordt de strijd van de komende jaren. Maar dan wel met open vizier. Geen ongefundeerde klachten, maar goed onderbouwde en met onderzoek aangetoond problemen. Dan krijgen we geen verwarrende discussies en welles-nietes gedoe.

De winnaars, als we daar van mogen spreken zullen de miljoenen burgers zijn. Maar ook de boeren die uit de niet gewaardeerde ratrace van al maar meer, al maar groter worden gered. En weer aangenaam en zinvol met flora en fauna in de weer kunnen met een op prijs gestelde productie. Schuren zal het altijd een beetje, maar dat doet het al sinds het begin van de landbouw. Misschien had de mens er niet aan moeten beginnen, maar ja...

Marsum hoeft niet plat, de basis evenmin.

http://www.fryslan1.frl/2017/07/18/marsum-is-niet-het-probleem-vliegtraining-van-zeven-maanden-wel/

De zomer vlot niet

Er zijn van die momenten dat je je in gemoede afvraagt of het ooit nog goed komt met dit land. Zo’n moment waarop de vraag is wie nu een serieuze klacht heeft of wie zeurt.

Het is zomer, de R is nog niet in de maand, maar de zomerse vreugde blijft uit. Mensen gunnen elkaar het licht in de ogen niet en wanneer een klacht al eens gegrond is, wordt ie afgedaan als gezeur. Zo was er die man uit Utrecht, die zich beklaagde over de toenemende geluidsoverlast in de binnenstad.

Het leek mij eerlijk gezegd niet zo’n raar verhaal. Maar gelijk werd de man in een ingezonden stuk afgeserveerd als een intolerante babyboomer, die de nieuwe cultuur niet wilde begrijpen. Nieuwe cultuur? Zou het heel misschien kunnen dat de apparatuur waarmee die nieuwe cultuur ten gehore wordt gebracht zo krachtig is geworden, dat er geen ontsnappen meer aan is.

Dat iedere malloot in een bootje een muziekinstallatie met honderden watts kan meenemen en die kan laten galmen tegen de kademuren, hetgeen niet voor iedereen een genoegen is. Nee, aldus de criticus, het gaat hier om rijke babyboomers die de binnenstad bevolken en jongeren hun nieuwe cultuur niet gunnen. Vergrijsde zeurpieten.

Oh ja, er was ook iets met dames van zekere leeftijd met een ‘gemakkelijk’ kapsel. Kort en pittig, zo wordt het ook wel genoemd. De betreffende dames hebben er genoeg van zo afgeschilderd te worden. Tja, echt leuk is het niet, maar het einde van de wereld is het nu ook weer niet.

Toch worden er weer hele kolommen aan gewijd. Terwijl anderen die echt lijden onder overlast vergeefs proberen aandacht voor hun problemen te krijgen. Het onderwerp moet ook een beetje sexy zijn.

Neem de overlast van de vliegbasis in Leeuwarden. Kennelijk niet sexy genoeg. Kleine stukjes in de krant, een enkele vraag in de kamer, antwoorden van de basiscommandant en de defensieminister dat er niets aan de hand is, alleen maar oefeningen en dat moet toch. Niemand die dan opmerkt dat er nu toch echt wel iets aan de hand is met zeven maanden lang driemaal zoveel lawaai, zoals de basis zelf naar buiten bracht dit voorjaar.

Het is zomer, het weer valt alleszins mee. En toch is er veel leed in de wereld, vooral in Nederland. De economie is booming, maar de lonen gaan niet omhoog. En nu is Tijn ook nog dood. Het komt niet goed.

Toerisme bo-bo's

Friese gemeenten hebben moeite om de stroom campers een plaatsje te geven en er ook nog lekker aan te verdienen. Het klinkt of de provincie geheel dreigt onder te lopen door de apocalyptische toevloed van de witte gevaarten met rijke senioren.

Enkele jaren terug was ik op een camping bij Leeuwarden waar de baas de camperaars het liefst met een buks op afstand wilde houden. ,,Die willen alles gratis. Staanplaats, voorzieningen en dan nog zeuren ook’’, sprak hij. En daar vragen toeristische organisaties nu voorzieningen voor.

Het is me wat met dat toerisme in Friesland. Natuurlijk hebben we de eilanden als magneten en voor de wat minder waterliefhebbende gasten zijn er wat sneue bossen in Gaasterland, of iets minder sneue bij Beetsterzwaag. Maar  voor de rest blijft het bij dagdromen van ambtenaren in gemeenten met door melkveehouders afgesloten saaie groene weiden.

Jaren terug wilden de Friese VVV’s ook meer aandacht voor een vergelijkbare toerist, de bootjevaarder. Die moest de provincie in de watten leggen. Varende goudmijntjes waren het. De gezamenlijke gemeenten verenigd in de Marrekrite staken menige euro in vaarwegen en mooie steigers.

Gek toch, want een ieder die wel eens het Friese water op was geweest, had een zelfde analyse als onze campingbaas los kunnen laten op de varensgasten. Drie dagen gratis aan de mooie steigers een beetje rondhangen op mooie plekjes aan de waterkant, liefst met meegebrachte etenswaren. Groter krenten dan de eigenaren van motorbootjes zijn er amper te vinden.

Net als bij de varensgasten zit ook bij de camperaars alle geld in het vervoermiddel. Een beetje camper kost toch al snel een halve ton en dan wil je daarmee het liefst op gratis plekjes staan. Born to be wild, dromen zich de camperaars vrijbuiters, die weinig moeten hebben van betaalde plekken op campings.

De Marrekrite-dromen hebben nooit de zilvervloot binnen weten te halen. Alleen de beter gesitueerde zeilers werden dwars gezeten. De mooie plekjes na het zeilplezier waren alle bezet door de saaie motorbootjes of huurjachten. In de ochtend was er even een kleine beweging van deze bejaardenvloot van het ene naar het andere mooie plekje. Daarna zat alles weer vast.

De zeilers werden gedwongen betaalde plekjes in jachthavens te zoeken en geld te spenderen in populaire waterdorpen. Maar de laatste jaren kwam er een beetje de klad in dit type watersport. Jongeren lieten het afweten en ouderen zagen hun trotse vaartuigen door de crisis in waarde kelderen.

Rijkere senioren kochten campers en doen daar nu hetzelfde mee als voorheen de bootjegasten. In het buitenland zoeken ze de campings nog op, bang gemaakt door verhalen over rondtrekkende voorheen Oostblokbendes. Daar spenderen ze wel geld en anders zorgen gemeenten wel dat ze nergens meer mogen staan.

Maar in Nederland voelen ze zich veilig, dus parkeren ze overal waar ze mogen, als het maar gratis is. En gemeenten stinken er weer in en steken geld in camperplaatsen. Luister nu eens niet naar die toerisme bo-bo’s en hou het geld in je zak voor andere, dringender zaken. Met die camperaars zullen jullie geen cent verdienen, net zo min als het geval was met de varensgasten.