Radicalisering

Nu ook kleuters lijken te radicaliseren, zal ik er maar eerlijk voor uitkomen: Ik ben stevig aan het radicaliseren. Steeds minder ben ik bereid idiotie te accepteren. Stupiditeit om me heen wijs ik als abject van de hand. Niemand ontkomt eraan.

Lang was het leven in dit land een kwestie van geven en nemen. Ach, rancuneuze gevoelens waren mij vreemd. Ruzies werden in de kiem gesmoord, vooral door toegeeflijk te zijn. In gezelschap hield ik me in, ook bij de meest stompzinnige redenaties. Het motto was me niet in te laten met discussies met domme mensen, omdat ze je onherroepelijk naar beneden trekken.

Rechts of links, ik begon langzaam mee te gaan in de stroom, dat het verouderde begrippen waren. Het is voorbij. Allemaal voorbij. Zelfs de meest linkse partijen vind ik nog te zoetsappig, te veel bezig met niet ter zake doende dingetjes.

Wanneer merkt je zo iets. Misschien was het al veel langer gaande. Maar zo’n bericht van vorige week over de Nederlandse economie maakte het bloed me karnemelk, om een oud Fries spreekwoord te gebruiken. Een uitstekende draaiende economie, beter dan in heel Europa, maar hogere lonen ho maar.

Verklaringen alom. Nieuwe banen vooral flexbanen. Winsten van grote bedrijven gaan naar aandeelhouders. Noem maar op. Tijd voor opstand, stakingen, zou je zeggen.  Nee, meer inkomen moet maar komen van lastenverlichting. Dan word je toch woedend. Het kostte me heel wat biertjes om rustig te kunnen slapen.

Aanslagen in Barcelona stemmen me in eerste instantie tot droefenis. Maar de reacties van extreemrechtse idioten maken je kwaad. Erger wordt het nog als nationalistische dwazen hun idiotie niet even kunnen beheersen en er een toneel van taalstrijd van maken door voor een internationaal bezochte persconferentie de journalisten in het Catalaans zonder vertaling te woord te staan. Dan breekt er iets.

Lang heb ik sympathie gehad voor de Catalaanse strijd voor eigen cultuur en taal. Zeker met een corrupte rechtse regering in Madrid. Nu dreigen ze het land in chaos te storten met een mallotig referendum. Vroeger had je ook in Friesland zulke typen. Gelukkig zijn ze wat stiller geworden. Dat in het mijn geliefde Spanje – het enige land zonder extreemrechtse partij - de gekken een grote mond krijgen, werkt mee aan de groeiende woede.

Over de Verenigde Staten zullen we maar niet spreken. Daar is genoeg over gezegd. De eclips had er wat langer mogen duren.

Dat in dit land een normale discussie niet meer mogelijk is door halve zolen als Geert Wilders, Thierry Baudet, Halbe Zijlstra, Sybrand Buma, het maakt je razend. Dichterbij huis maken doorgedraaide buren je het leven zuur. Vroeger liet het je koud. Nu heb je het gehad en neem je drastische maatregelen. Misschien niet allemaal zo verstandig, maar het is genoeg geweest. Te lang is er misbruik gemaakt van je redelijkheid.

Waar kun je nog heen om al deze gekkigheid te ontlopen? Het maakt wanhopig. De troost zoek je maar in muziek en boeken van schrijvers die zich onttrekken aan de vastgelopen maatschappij en je een parallel universum waar het wel goed toeven is intrekken. En je maakt je op te vertrekken naar een land waar in ieder geval het klimaat en de omgeving aantrekkelijker is. Waar je de taal net genoeg begrijpt om aan al te grote onzin te ontsnappen.

Om alleen nog maar op de veranda in een schommelstoel tot rust te komen. Het is weer tijd voor deradicalisering. Laat de samenzwering van idioten voor wat het is. Laat ze elkaar maar naar de verdoemenis helpen. Ik trek me terug in een bubbel van louter aardige en verstandige mensen. Met alleen zo nu en dan een uitbarsting van boosheid. Al helpt dat niet.

Het vergiftigde debatklimaat in Nederland

Er stond een opvallend zinnetje in een artikel in de NRC over de opkomst van halal-toerisme in tal van steden in de westerse wereld. De zakenwereld zit niet zo met gedoe over islam. Er valt gewoon aan te verdienen. Net zoals jarenlang met de bijbel in het nachtkastje. Behalve in Nederland, daar is het debatklimaat vergiftigd door extreemrechts.

Het valt dezer dagen echt op. De reactie op de aanslagen in Barcelona en Cambrils in Spanje viel op door de gematigdheid. Niet de islam kreeg de schuld, maar de gestoorde jihadisten. Daar valt geen speld tussen te krijgen, behalve in Nederland. 

Daar kraaide Geert Wilders zijn riedel over de hele islam weer eens en verweet Mark Rutte medeschuldig te zijn, want die wil grenzen niet sluiten. De verachtelijke Jan Roos – gelukkig de kamer niet gehaald - tweette dat de aanslagen een tegenslag voor de linkse treurnis over Charlottesville was. 

Meer extreemrechtse commentatoren leken bijkans verheugd over de jihadistische aanslagen, omdat ze de aandacht afleidden van de nasleep over de aanslag met auto op de demonstranten tegen de nazis in Charlottesville.

Is het nu echt zo moeilijk boos te zijn over de neonazistische aanslag in Charlottesville en minstens even woest over Barcelona? In Spanje hebben ze er kennelijk geen moeite mee. Een demonstratie van extreemrechts die weer eens de hele islam aansprakelijk hield voor de aanslagen, werd in de kiem gesmoord door omstanders en echt niet zo fijngevoelige politie.

Maar hier halen commentatoren op twitter uit naar rouwende familieleden van de jihadisten in het stadje Ripoll, die zich tegen terrorisme keren. Immers, zo is de redenatie, moslims mogen liegen tegen niet-gelovigen. Komen moslims eens in opstand tegen misdadigers die hun geloof misbruiken, waar onze extreemrechtse twitteraars al jaren om roepen, is het weer niet goed.

Onderwijl mag een van de nazis van Charlottesville zijn verhaal doen op het NOS-journaal. Schrijft Trouw een al te invoelend verhaal over het extreemrechtse Forum voor Democratie. Jeroen Pauw liet de rechtse volidioot Yernaz Ramautarsing – eindelijk een podiumpje bij FvD - al eerder zijn gevaarlijke nonsens uiten. Tja, dan is een vergiftigd klimaat niet zo vreemd.

Gelukkig dat de toonaangevende lidstaten van de Europese Unie minder gevoelig zijn voor dit soort haatzaaierij. Dat doen ze beter dan de Verenigde Staten waar ook politici sinds de opkomst van Trump sluimerend ongenoegen over moslims net zo misbruiken voor duistere doelen. 

Maar daarin lijkt de VS toch wel veel op Nederland. Tenslotte zitten groepen oud-immigranten uit Nederland in extreemconservatieve christelijke gemeenschappen bij elkaar de republikeinen te beïnvloeden met haatdragende boodschappen. Wilders is bij hen heel populair.

Spanje reageert rustiger, mede omdat het er ontbreekt aan politici die misbruik maken van emoties na zo’n aanslag. Die houden zich met minder schadelijke onzin bezig en weten nog wat fascisme betekent. Bovendien hebben ze al heel wat terrorisme van jihadisten en ETA over zich heen gekregen. Maar geen politicus die dat aan de islam wil wijten. Laten we daar een voorbeeld aan nemen.

Het gevaar van FvD en PVV en Charlottesville

Moeten we ons zorgen maken over het oprukken van extreem rechts? Na de gebeurtenissen in Charlottesville in de Verenigde Staten zijn sommigen er als de kippen bij, vergelijkingen met Nederland te trekken. Een beetje overdreven, maar wellicht wel een terechte waarschuwing.

Dat in de Verenigde Staten altijd al een onderstroom van volstrekte idioten is geweest, die geloven in de gekste samenzweringstheorieën, maar desondanks toegestaan wordt om zwaar bewapend door de straten te trekken, heeft ons verwonderd. Dat ze nu plots ongegeneerd naar buiten treden, is wellicht verontrustend. Echt verbazingwekkend is het niet voor wie de Amerikaanse politiek de afgelopen jaren heeft gevolgd.

Maar moeten we ook in Nederland bang zijn voor zo’n ontwikkeling? We hebben in ieder geval een voordeel, er is geen zwaar bewapende groep die gekke ideeën uitdraagt. In eerste instantie zijn daarom vergelijkingen met de VS natuurlijk altijd een beetje scheef. Zo lang het een kleine groep betreft, hoeven we hier niet zo bang te zijn.

En daar zit een beetje een gevaar in. Want we zien de balk in de ogen van de Amerikanen, maar de splinter in eigen ogen amper. Dat erin dit land met elkaar toch zo’n twee miljoen mensen zijn met sympathie voor extreemrechtse partijen als Forum voor Democratie en PVV is verontrustend. Veel verontrustender dan gematigde media ons willen doen geloven.

Zeker waar de gevestigde politieke partijen zich niet ronduit afzetten tegen extreemrechts, maar proberen deze stroming de wind uit de zeilen te nemen, door programmapunten over te nemen. Waarmee het land zo langzamerhand moreel gezien tot een bedenkelijk niveau is gezakt. 

Waar in de VS sprake is van een dreigende clash, gaat het hier sluipenderwijs. Vergoelijkend grinniken we wat om Thierry Baudet en doen we net of zijn uitspraken over omvolking er niet toe doen. Voor de achterban van Geert Wilders moeten we begrip hebben. Het zijn bezorgde burgers tenslotte. En zo is in enkele jaren islamofobie een betrekkelijk normaal verschijnsel geworden.

Vreemdelingenhaat wordt gevoed door partijen die programmapunten op dit gebied overnemen van PVV en FvD, zoals VVD en CDA. En als ‘bezorgde burgers’ moeite hebben met de maatregelen nodig om klimaatverandering af te remmen, is de VVD niet te beroerd strofen uit het verkiezingsprogramma te halen, die duiden op klimaatverandering.

Waar conservatief Nederland voorheen eerder een baken van wetenschappelijk onderbouwd redeneren was, is het nu een verzamelbak van anti-wetenschappelijk denken geworden. Helaas moeten we constateren dat ook in Nederland bij rechts de haat ten opzichte van links alleen maar gegroeid is. Grapjes van Mark Rutte op VVD-congressen over linkse partijen worden door zijn achterban serieus genomen.

Dit terwijl linkse partijen weigeren de VVD en het CDA met dezelfde munt terug te betalen, vooral uit angst om de kiezers voor het hoofd te stoten. En natuurlijk uit angst zichzelf buitenspel te zetten tijdens kabinetsformatie. Alsof het zin heeft mee te doen aan een kabinet met CDA en VVD met een overwegend rechtse kamer.

Zo gezien is het enige voordeel van Nederland een strenge wapenwet. Want stiekem is het extreemrechtse gedachtegoed veel meer dan ooit gedacht gemeengoed geworden. Een gevaarlijke partij als FvD kan nog wel eens veel groter worden dan de PVV, die al bedenkelijk groot is. FvD wordt in gewone media amper aangemerkt als extreemrechts. Er is een soort studentikoze bewondering voor Baudet, die met zijn elitair verzet tegen de elite – hoe gek het ook klinkt – de baarlijke nonsens van de PVV salonfähig maakt.

Misschien moeten we maar eens wakker worden en het internet goed in de gaten houden. Alleen al die idiote reacties op de gebeurtenissen in Charlottesville geven genoeg te denken. Wie alleen dit soort onzin als nieuws tot zich neemt en niet meer gelooft in verstandiger media, wordt deel van een gevaarlijke onderstroom, die alles wijs te maken is. Hier is een rol weggelegd voor gematigder rechtse partijen. Laat zien dat de FvD bestaat uit net zo'n stel gevaarlijke nitwits als de PVV en neem in vredesnaam geen programmapunten over.

De ellende die vakantie heet

Het is zomer en dat zullen we weten ook. Heel Europa zwermt uit naar plaatsen, die de vermeende akeligheid van  de eigen woonplaats moeten doen vergeten. De crisis lijkt voorbij, dus smijten we weer met al dan niet geleend geld. En we nemen ons zelf mee.

Als we de media van de afgelopen weken mogen geloven, loopt de jaarlijkse volksverhuizing tegen zijn grenzen aan. Steden als Venetië, Amsterdam en Barcelona komen in het nieuws vanwege protesten tegen de stroom toeristen, die het leven voor de achtergebleven bewoners onaangenaam maken.

Is het verwend geklaag van de beter gesitueerde binnenstedeling, die na de verdrijving van de armere stadgenoten, nu de zelfde rust willen als voorheen in hun rustiger en voor toeristen minder aantrekkelijke woonsteden? Of hebben ze een punt?

In Venetië lijkt de klaagzang gerechtvaardigd. Hier is het aantal toeristen per inwoner zodanig uit het lood geslagen en de prijs van het wonen zo gestegen dat oude bewoners allang verdreven zijn. De oude stad is verworden tot een soort Disneyland voor cultuurzoekers. Maar Amsterdam en Barcelona ook?

Natuurlijk het is druk in de laatst genoemde steden. Een dagje Amsterdam is evenwel nog niet de ramp, die sommigen ons aanpraten. De problemen die er zijn lijken meer op de ellende die de vrije markt veroorzaakt. Verdrijving van de middenklasse uit oude wijken door nieuwe rijken, die de prijzen opdrijven.

Helaas worden zij op hun beurt weer verdreven door lieden met nog meer geld, die misbruik maken van initiatieven als Airbenb. Zij kopen niet om te wonen, maar om te profiteren van de toeristenstroom. Naar voor de echte bewoners, maar het geklaag over het lawaai van rolkoffers lijkt ook wat overdreven.

Natuurlijk valt er iets te doen aan de overlast van bootjevaarders met stereo-installaties en ook de illegale aasgieren, die Airbenb misbruiken. Een beetje handhaven van bestaande regels is meestal voldoende. Helaas hebben Amsterdammers gekozen voor neoliberale bestuurders, die allergisch zijn voor regulering en nog immer geloven in de vrije markt. Tja, eigen schuld, zou je willen zeggen.

In Barcelona is de situatie anders, waar de bewoners verstandiger hebben gekozen voor een burgemeester die de overlast van de toeristen wil afremmen. Daar zijn weer horeca en aanverwanten boos. Het is de vraag hoever burgemeester Ada Colau in staat is, de macht van het geld te breken.

Onderwijl verstoppen massa’s toeristen de wegen naar aangenamer plekken. Alles om maar te ontsnappen aan het dodelijk saaie bestaan, het slechte weer dan wel de schroeiende zon. En een dagje wachten om de files te ontlopen, komt bij velen niet op. Pogingen de vakanties te spreiden stranden op onwil van werkgevers om mee te werken en de angst van vakantiegangers de activiteiten te missen die nu eenmaal samenhangen met veel mensen.

Misschien moeten we eindelijk eens eerlijk worden en accepteren dat vakantie minder leuk is, dan we ons zelf voorhouden. Natuurlijk is het leuk om er eens op uit te trekken, maar omdat miljoenen dat ook denken, is de lol er allang van af. Kunnen we niet wat afspraken maken over die uitjes.

Bijvoorbeeld mensen in erg warme steden mogen dan koelere regio’s opzoeken. De mensen die daar wonen, blijven even thuis om de hittevluchtelingen te ontvangen. Niet allemaal met dezelfde lullige toerismetrekkers maar met gastvrijheid. Wanneer de koelte terug is in hittestreken, kunnen mensen uit koude regenachtige streken een kijkje nemen in de aangenamer streken elders.

Dan kan er misschien ook een eind komen aan het aparte verschijnsel van lege wijken in dorpen met huizen, die duiden op welvaart. Ruime tuinen waar mensen uit grote steden alleen maar van kunnen dromen. En waar bij de aanvang van de vakanties de opritten worden ontsierd door caravans en campers.

En bovenal komt er dan een einde aan de milieu aantastende volksverhuizingen van elke zomer. Het is dwaas en lachwekkend als de cijfers over de files en verstopte vliegvelden de thuisblijvers bereiken. Die genieten van berichten over de wachttijden bij de Gotthardtunnel. En voor wie het zo aangenaam is dat de wachtrijen en files even een paar weken weg zijn.

Een betere spreiding zal ook de rest van het jaar de drukte verminderen. Of moeten we weer wachten op een ernstige crisis, die ons dwingt thuis te blijven? Net als niet-werkenden beter het spitsuur op de weg en in de winkel kunnen mijden en ook nog die keuze hebben, zouden we al heel wat opschieten, wanneer mensen die niet afhankelijk zijn van schoolvakanties die perioden zouden mijden.

Nog beter zou het natuurlijk zijn, wanneer we stoppen mensen in een keurslijf van een druk bestaan te persen. Maar ook dat lijkt vooralsnog nog een utopie. De automatisering heeft alleen maar meer druk meegebracht. Het lijkt wel of we de ellende zelf willen.

De ondergang van de middenklasse

Het werd inderdaad tijd dat er aandacht kwam voor het afzakken van de middenklasse, ook in Nederland. Hoe je met een redelijk inkomen van zeg maar anderhalf keer modaal geen ruimte meer hebt om te sparen. En daarmee al snel in de gevarenzone zit.

In de artikelen die hier nu over worden geschreven, wordt de schuld gegeven aan de zorgkosten. Niet helemaal onterecht, want na de invoering van de zorgverzekering en afschaffing van het ziekenfonds hebben werkgevers handig gebruik gemaakt van de omschakeling om hun bijdrage flink te verminderen. Elke stijging van de kosten kwam zo terecht bij de werknemer.

Ja, ja de invloed van VNO-NCW in de Nederlandse politiek is groot. Sinds het akkoord van Wassenaar in de jaren tachtig zijn de salarissen amper meer gestegen, terwijl de kosten van het levensonderhoud stegen. Niet die van voedsel. Dat was slim, het zijn immers de meest merkbare dagelijkse kosten.

Maar het was niet alleen de zorg die de werknemer in het nauw hebben gebracht. Huren stegen door de privatisering van de woningbouwcorporaties. En wie dacht er met een eigen woning aan te ontsnappen werd door gemeenten en waterschappen aangepakt. Vele honderden euro’s per jaar meer knabbelden aan het besteedbare inkomen.

De ogenschijnlijke stijging van de welvaart van de laatste decennia van de vorige eeuw, was op schulden gebaseerd bedrog. Het ging sluipenderwijs. Nee, niet door de financiële crisis van 2008. De genoemde kosten gingen al veel eerder omhoog. Wel ging het na 2008 in een ongekende versnelling.

Extraatjes van de werkgevers als telefoonkosten, mobiliteit – kilometervergoeding – werden flink belast. De werkgevers speelde de vermoorde onschuld en schaften veel van die extraatjes af onder het mom dat de belasting er mee aan de haal ging. Konden zij er wat aan doen? Al gingen er toen al geruchten, dat veel van die maatregels ingegeven waren door VNO-NCW.

Zo kon het gebeuren dat wie rond 2000 een heel behoorlijk inkomen had en nog wat kon sparen, vijftien jaar later merkte dat er weinig meer van over was. Het enige wat velen verbetering bracht, was de toetreding van vrouwen tot de arbeidsmarkt. Wee de alleenverdiener die dacht dit niet nodig te hebben. Hij of zij werd afgestraft met het verdwijnen van belastingvoordelen.

En dan hebben we het nog niet gehad over de kosten van het onderwijs, die zelfs twee tot twee en een half maal modaal in de gevarenzone hebben gebracht. Velen moeten in de jaren na het middelbaar onderwijs extra hypotheken afsluiten om het kroost aan een fatsoenlijke opleiding te helpen.

Zo opgeteld lijkt het bijkans een complot om de middenklasse onderuit te halen. Geen enkele partij van enige omvang nam de middenklasse in bescherming. Van links tot rechts ging vrolijk mee in de afroming van het beetje luxe dat een redelijk inkomen verschafte.  En dan zijn we nog verbaasd over de ontrouw van de kiezers. Dat die daarop weer tegen hun eigen belang in op rechtse protestpartijen stemden, is mede de schuld van sommige media. Media die ten onrechte als links te boek stonden.

In complotten hoef je niet te geloven. Het is eerder zelfbedrog van politici, vakbonden en andere beschermers van de werknemers geweest. Ze hebben zitten slapen en hebben de cumulatie van de alom stijgende kosten niet gezien. Zich niet ingezet voor hogere lonen. Nu doen de Nederlandsche Bank en het IMF dat. Die het weer afleggen tegen het sprookje van de voordelen van de export, die niet gebaat is bij hogere salarissen. Hoe dit gaat aflopen, is nog een raadsel. Maar het is wel een donkere wolk boven het economisch succes van dit land.