Brussels boekpromotie

Er zijn van die dagen dat je al heel snel weet, hoe de rest van de dag zal verlopen. En daar heb ik het nu wel mee gehad. Op het moment dat op internet de eerste berichten circuleerden over de aanslagen in Brussel klapte ik de laptop dicht en weigerde verder gesprekken over hoe erg en zo, want de mare van de explosies ging natuurlijk snel rond.

Helemaal spontaan was het niet, want ik had na de aanslagen in Parijs besloten bij Nederland schokkende gebeurtenissen niet meer mee te gaan in het verslavende volgen van verder nieuws. Wie, hoe, waarom etc. Als je erin meegaat, wil je alles weten en blijf je maar zoeken om meer nieuws. Televisie, sociale media, niets laat je gaan.

Dit leidt keer op keer tot ergernissen. Want na de aanslagen in Parijs, Ankara is eigenlijk alleen de plaats nieuw. Verder is het zoals gebruikelijk gissen naar de daders, vragen wat Wilders ervan vindt, kortom niets nieuws. Vandaar het flukse besluit me na de eerste berichten over Brussel alle media even af te sluiten.

Dan pak je een boek om je even helemaal van de wereld te laten zijn. Dat je dan het dichtstbij liggende boek pakt, dat wellicht een link heeft met aanslagen, bracht een lichte aarzeling te weeg. Rodaan al Galidi’s ‘Hoe ik talent voor het leven kreeg’ was wellicht niet beste boek om Brussel even te doen vergeten. Maar vooruit, wat moet je anders na het besluit pas weer naar het nieuws te kijken of te luisteren als je kunt verwachten dat de feiten klip en klaar bekend zijn.

Spijt heb ik er zeker niet van gekregen. Beter nog, ‘Hoe ik talent voor het leven kreeg’ is een van de mooiste boeken die ik de afgelopen tijd heb gelezen. Geschreven vanuit zijn ervaring als asielzoeker in een eerdere stroom van vluchtelingen is het vaak hilarisch en tegelijk dieptreurig. Het zou verplichte kost moeten zijn van al die lieden die besluiten moeten nemen over asielprocedures.

De spiegel die Al Galidi Nederland voorhoudt is pijnijk. De regelzieke ambtenaren, de goedbedoelende vrijwilligers, maar ook de asielzoekers zelf komen er niet geweldig af in deze roman. Erger nog, de uitstapjes naar Duitsland en Noorwegen lijken een opluchting na Nederland. Zo ontstaat er het beeld van mensen die een situatie zijn ontvlucht waar ze het risico op fysieke marteling liepen en dan terecht komen in een land waar ze, onbedoeld wellicht, geestelijk kapot worden gemaakt.

Want laten we eerlijk zijn, mensen jaren laten wachten op het moment om de draad weer op te pakken is moordend, Wellicht dat perioden van tien jaar of langer nu niet meer voorkomen, maar dreigen met lange procedures voor gezinshereniging is met dit boek in het achterhoofd een vorm van martelen.

Zo bracht ik de aanslagdag door zonder ergernis en geestelijk verrijkt door de schrijfstijl van Al Galidi. De krant van de dag erop, was ik snel door. Voorspelbaar tien of meer pagina’s geherkauwd nieuws en speculatieve duiding, alleen een erg scherpe column van Arnon Grunberg en verder weinig echt aardige verhalen over andere onderwerpen. Dat gaf als snel weer de gelegenheid me weer in Al Galidi te verdiepen.

Met een zucht lees je dan de laatste regels - een prachtige afsluiting - en sluit je het boek. Licht verwilderd kijk je om je heen en hoopt het dagelijkse nieuws weer normaal te vinden. Ach, geef me maar weer een vergelijkbaar boek, want het is nog erger dan Brussel: Johan Cruijff is dood. Dat betekent weer een avond wezenloos geleuter op tv en morgen weer pagina’s over het belang van deze voetballer. 

Tja, het houdt nooit op en toch zijn de afgelopen dagen me goed bevallen. Ik weet waarschijnlijk even veel over de aanslagen in Brussel als mensen die het dagen hebben gevolgd en heb me niet geërgerd. Zo doen we het meteen weer dus. Over Cruijf weet ik wel zo’n beetje alles. Dat zouden ze bij de media ook eens moeten beseffen. Want ik zal wel niet de enige zijn.

Regina Spektor - Aprés Moi - Live In London [HD]

Het bedrieglijke eerste ei

Het is het mooie van Friesland. We kunnen het hele land voor de gek houden en mooier nog onszelf ook. Het bewijs ligt in het aloude aaisykjen. Rechters kunnen het verbieden, natuurorganisaties ertegen strijden en wetenschappers alle argumenten ervoor onderuit schoffelen, het maakt niet uit. Het is de Friese cultuur. Vertelt het journaal ons en vertellen wij het journaal en onszelf.

Soms is het net even te veel om te geloven. Doorgaans zijn de vinders van eieren lieden die door het weiland strompelen, de blik scherp, de oren gespitst. Meestal gekleed in zo’n oude nato-jas uit de dumpstore, een oude pet op en gezien de toestand van het land in deze tijd van het jaar op laarzen. En niet te vergeten een polsstok over de schouder.

Het is het oude beeld dat ik me nog wel herinner uit de tijd dat ik bij mijn beppe logeerde en de eierzoekers door de toen nog van greppels voorziene weiden zag lopen. Lopen is misschien niet het goede woord. Het is een specifieke gang waar wij als stadse jochies met verbazing naar keken. Oneerbiedig dachten we aan strompelen, maar het was natuurlijk een efficiënte manier van lopen door drassig – toen nog veel drassiger – land.

De gezichten onder de pet waren veelal getekend door het weer. Typische gezichten van mensen die door weer en wind hun werk buiten deden. De jongeren hadden van die typische pluizige haardossen onder de pet. Eenmaal per week gewassen met zeep. Maar zonder uitzondering gehoorzamend aan de Friese traditie.

En het was een mooie traditie, laten we eerlijk zijn. Ik was er niet goed in. Slechts een keer een eitje gevonden, dat thuis met hoongelach werd ontvangen. Hetgeen ik blozend van schaamte begreep, toen het gebroken werd en een ontzettende stank ons tegemoet kwam. Het was er eentje van het vorig jaar.

Tijden zijn veranderd. Waar toen de kieviten in tien- zo niet honderdtallen boven de weilanden van mijn jeugd zweefden is het nu stil geworden. De kievit heeft er door de moderne melkveehouderij weinig meer te zoeken. De regen heeft de weide genoeg doorweekt om de mestinfecteurs nog even uit het land te houden, maar een dezer dagen zal Nederland weer zuchten onder een walm van stank, die op geen manier lijkt op wat wij roken als er mest werd uitgereden.

Dus is de kievit nu een bedreigde vogel en is het eierrapen verboden. Dit tot woede van Friezen die de nieuwe tijd niet hebben kunnen bijhouden. Ze hebben nu hun voorman gevonden in Rendert Algra, die niet helemaal gelukte CDA-politicus, maar vooruit hij mag in het journaal iets zeggen over nieuw wetenschappelijk bewijs ten faveure van het aaisykjen.

En warempel verscheen daar ook de aloude Hans Wiegel. Op de hem vertrouwde wijze wist hij zowel de tegenstanders als de fervente eierrapers voor hem in te nemen. Tja, dat nu een van zijn opvolgers als commissaris van de koning naar het weiland gaat om het eerste eitje te bekijken zonder het mee te nemen. Leuk hoor, maar je weet pas of het echt is als je het hebt gelotterd. Mijn eitje was ongetwijfeld door het ijs gezakt.

Het zette me toch aan het denken. Wat ooit een mooie traditie was, is nu een toneelstukje voor stedelingen met een romantisch beeld van het platteland, terwijl de echte eierraper knarsetandend toekijkt. Zou Wiegel gelijk hebben, dacht ik even. Is het nep?

Wie even het beeld van de oude ‘aaisiker’ in gedachten neemt en dan nu de beelden van het eerste Friese ei van dit jaar in ogenschouw neemt zal merken dat de twijfel hem of haar bekruipt. Hoezo de ruige man met nato-jack en gelaarsd en bepet? Nee, een jonge mooie vrouw die keurig, wel sportief hoor, het bestoppelde maïsveld betreedt. Er klopt veel niet aan dat plaatje. Wiegel heeft gelijk, dat eitje is niet gelotterd.

Opnieuw beginnen

Nog niet zo lang geleden werd de vluchtelingenkwestie de lakmoesproef genoemd van de Europese Unie. Als de EU er niet in zou slagen dit probleem op te lossen op een groothartige wijze, zou ze haar bestaansrecht verliezen. Met het dieptepunt dat nu bereikt is door een bedenkelijk akkoord met Turkije is de implosie van de Unie binnen handbereik.

Niet alleen door het schaamtevolle onvermogen het zonder hulp te redden. De vluchtelingenstroom heeft de nadelen van de te snelle uitbreiding van de EU na de val van de Muur genadeloos aan het licht gebracht. De voormalige Oostbloklanden waren nog lang niet klaar voor het lidmaatschap van de EU, economisch noch sociaal, noch cultureel. Dat bleek nu.

De volgende blamage zou toelating van Turkije zijn. Ja, decennia geleden, toen het land nog seculier was en op stoom om een waardig lid van de EU te worden met meer recht dan de Oostbloklanden, dat was het moment geweest. Dan had de EU recht van spreken gehad en de dictatoriale neigingen van Erdogan aan de kaak kunnen stellen.

Sociaal-cultureel gezien heeft de EU nooit een vuist kunnen maken. Het is altijd een economische gemeenschap gebleven met de wortels in kolen en staal. Een gemeenschap waar na de val van de Muur het Angelsaksische kapitalisme als winnaar werd aangewezen en twijfels op een muur van zwijgen botsten. Waar geen gehoor voor de verliezers was.

Nu zelfs in de Verenigde Staten het kapitalisme wankelt onder de aanvallen van Trump en Bernie Sanders zou de EU toch op zijn minst kunnen overwegen terug te keren naar het ietsje socialer Rijnlandse model. Een model dat de marxistische revolutie buiten de deur moest houden. Waar het overigens succesvol in slaagde.

Nu de EU in de economische en financiële crisis van 2008 zo ongelooflijk ideologisch verblind heeft gefaald, de vluchtelingen niet heeft kunnen opvangen, is de volgende fase de afbraak. Het Europese electoraat gelooft niet meer in de EU. De gevestigde partijen proberen nog een schijn van geloof overeind te houden, maar volmondig steun betonen aan de EU is er allang niet meer bij.

Onderwijl groeien de anti-Europese partijen als kool. Hoe fout sommige ook zijn, ze voelen wel allemaal aan wat er fout is gegaan onder het neoliberale bewind van de EU. En de kiezers die de gevolgen van dit beleid aan den lijve hebben gevoeld lopen en masse over naar de nieuwe partijen. Dat ze in veel gevallen van de regen in de drup komen is iets waar ze hopelijk niet te laat achter komen.

En dit alles met dank aan de technocratie waar de kern van de EU in geloofde. Misschien moeten we de hoop op verbetering maar even opgeven en de implosie van de EU welkom heten. De beloofde rampspoed waarmee we bang worden gemaakt, valt vast mee vergeleken bij de huidige ellende. Daarna kunnen we opnieuw beginnen en Europa weer opbouwen.

Misschien dat de zuidelijke landen dan het voortouw kunnen nemen. De noordwestelijke hebben het te veel laten afweten. Als er begonnen wordt met een gemeenschappelijke sociaal-culturele basis – en die ligt uiteindelijk in het zuiden - , alleen dan heeft Europa kans van slagen. Dat economische komt dan vanzelf, beter en menselijker.

Het vereist een andere vorm van politiek denken, waarin links het al te materialistische moet afschudden en weer progressief moet worden. Rechts, tja historisch gezien de feitelijke verliezers al zien ze dat nu nog niet.  Misschien is een herziening van de beginselen met de blik op het oude liberalisme, inclusief het sociaal-culturele deel een idee.

Herstel de F-schaal in ere

Ooit in veel leuker tijden dan nu, waren we niet zo voorzichtig in het benoemen van verschijnselen. Dit in tegenstelling tot wat al die malle figuren uit de PVV, Geen Steil en consorten beweren. Vaaglijk herinner ik me een F-schaal waarlangs je de lieden kon leggen van wie je op je klompen aanvoelde dat ze heel erg fout waren.

Een beetje hoge score resulteerde onherroepelijk in de benaming fascist. Nee, daar keken we echt niet weg. Eerlijk gezegd waren sommigen wel wat erg gemakkelijk in etikettering, waardoor lieden die we nu hooguit populistisch zouden noemen als fascist door het leven moesten.

Veel mensen die in die tijd wel eens bedenkingen hadden tegen de snelle hokjes plaatsing hadden, aarzelen nu om mensen te veroordelen, die toch echt heel fout zijn. Zo lees ik in de krant van vandaag dat we Wilders toch echt geen fascist mogen noemen. Vermoedelijk mist ie toch een paar puntjes op de F-schaal.

Als diezelfde mensen die zo’n moeite hebben met het benoemen van de fouten van de PVV uit angst de bezorgde burger te schofferen, nu ook enige terughoudendheid zouden betrachten in het benoemen van fouten van vluchtelingen, was er veel gewonnen. Helaas, zeker waar die uit islamitische landen komen, gaan al snel alle remmen los.

Zeker, ik zou het toejuichen vinden als die vluchtelingen van de boot komen en bij het aan land gaan opgelucht de hoofddoekjes afwerpen en zich in iets vrouwelijker kledij zouden hullen. Dat wil zeggen, de vrouwen onder hen. Maar daar vergis ik me natuurlijk in, want die mensen zijn niet op de vlucht voor de islam maar voor bommen.

Toch mag je daar van alles van zeggen zonder onmiddellijk voor rotte vis te worden uitgescholden. Ik meen mij te herinneren dat Wilders de islam al eens een fascistische ideologie heeft genoemd. En ongetwijfeld zullen enkele extremisten in dit kamp wel hoog op de F-schaal scoren.

Ondanks mijn bedenkingen tegen godsdienst heb ik toch het gevoel dat ik alle gelovigen niet langs de F-schaal mag leggen en zou ik het doen dan zouden de meesten niet hoog scoren. Nee, dat doe ik wel bij alle bezorgde burgers die ergens piemels in willen met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat ze hoog scoren. Evenals politici die hiervoor begrip vragen dan wel nog eens olie op het vuur gooien. Die burgers zijn niet uit zichzelf bezorgd geworden.

Nog geen tegenstander van opvang van vluchtelingen had het over moslims met een volle zak, totdat een blonde politicus de term testeronbommen de wereld in slingerde. Toegegeven, er is heel veel om je zorgen te maken in Nederland. Over nog immer graaiende leiders van banken en grote ondernemingen en zaken, over tuig dat azc’s met brandbommen bestookt, over sukkels van boeren die als gekken de melk- en mestproductie opvoeren, over politici die weigeren hier maatregelen tegen te treffen, over politici die opruien en daar geen verantwoording voor af leggen. En bovenal over burgers die die politici hier niet voor afstraffen, zelfs niet voor de afbraak van de verzorgingsstaat.

Wie zich hier zorgen over maakt, heeft een punt. Maar zeuren over demonisering van politici wanneer die te hoog scoren op de F-schaal lijkt me onzin. Zeg het maar gewoon. Wie weet vinden de potentiële aanhangers dat wel niet leuk en gaan ze nadenken. Maar dat is natuurlijk al te optimistisch wegkijken.