Elf fonteinen als voorbeeld

Een overwacht mooie documentaire,  is toch wel die van 11 fonteinen in Friesland. Hij stijgt ver uit boven het typisch Friese. En maakt zoveel duidelijk over de hedendaagse stemming.

Op een flinke afstand van Friesland herken je ergernissen, maar ook de onverwachte positieve dingen. Natuurlijk het is een plattelandsprovincie zonder veel stimulansen om het 'down-to-earth' mechanisme te ontstijgen. Waar in het verleden de kweekschool het ultieme intellectuele hoogtepunt was.

Toch zal het niet zo veel verschillen, als een dergelijk project in Noord-Holland was opgezet. Kunstwerken in de publieke ruimte in Nederland hebben iets tegen, waar de bevolking niet gewend is aan sculpturen in hun dagelijkse omgeving.

Wij kennen geen fiere standbeelden, behalve een enkele koe en slechts een beeld, dat elkeen kent dat het figuratieve voorbij streeft: Zadkine's beeld in Rotterdam. Maar daarvan weten we ook allemaal wat het uitbeeldt.

Dan staan er nu plots elf kunstwerken in een conservatieve provincie. Het heeft, zo toont de documentaire aan, heel wat voeten in de aarde gekost. De democratische opzet dreigde het project te ondergraven.

Dat was een klein foutje in de regie, waar het idee ontstond dat de mensen behalve bemoeienis met de plaats, ook inspraak in de inhoud zouden hebben. En dat leidt tot niets, of al te platvloerse uitvoeringen van ideetjes, zoals een kromme lepel als fontein vanwege een scheldnaam voor Workummers.

Gelukkig wist projectleider Anna Tilroe dit om te keren. Vaak moet ze hebben gedacht: Waar ben ik aan begonnen? Maar ja, als je draagvlak wilt onder de bevolking, moet je door dit proces. Door dit proces op film vast te leggen, is er een les gecreëerd voor besturen met vergelijkbare ideeën.

En ook nog eens een les die zo lichtvoetig is, dat niemand er echt aanstoot aanneemt. Door cabaretier Jan Jaap van der Wal komt er zelfs iets van zelfspot bovendrijven. Friezen blijken net gewone mensen en zeker niet bonkeriger dan de rest van Nederland.

Ik moet er vaak aan denken als ik het humorloze 'proces' van de Catalaanse separatisten ziet. Die missen duidelijk een Van der Wal. De komiek die hen een spiegel voorhoudt in de vorm van een afscheidingsbeweging Tabarnia van de provincies in Catalunya met grote steden slaat dood. Misschien ook wel door de starre houding van de regering.

Toch zijn Catalunya en Friesland wel met elkaar te vergelijken, alleen is de basis van Friesland de landbouw en die van Catalunya de handel. Wat ze gemeen hebben is een eigen taal. De eigen cultuur, ach, elke regio heeft zijn eigen cultuur.

En wellicht de overmatige invloed van het platteland op het bestuur van de regio. Een elf fonteinenproject zou hier een heilzame werking kunnen hebben en ook de humor weer terugbrengen. Zelfspot is de basis van een goede democratie. Friesland heeft dat laten zien. Catalunya moet de documentaire snel aankopen. Kan Tele 3 ook eens wat goeds doen.

De redding van een avond

http://www.rtve.es/alacarta/videos/eurovision-2018/eurovision-salvador-sobral-canta-amar-pelos-dois-caetano-veloso/4599876/

Het is natuurlijk zonde van je tijd naar het Eurovisie Songfesival te kijken. Toch klinkt het een beetje vreemd, al die kritiek op de kwaliteit van de songs. Een beetje wereldvreemd.

Luister een dagje naar wat commerciële zenders ons voorschotelen als populaire muziek en je hoort niet anders dan de middelmatige, zo niet minder dan middelmatige popmuziek. Dat er vorig jaar een echte zanger met een goed lied won, zegt niets, als dit jaar de personificatie van een kip wint.

En toch was het ook een opmerkelijk festival. Dat kwam vooral door de keuze van het organiserende land enkele van haar sterren te laten optreden. En hartverwarmend was natuurlijk het optreden van de winnaar van vorig jaar Salvador Cobral, zeker samen met zijn held de Braziliaan Caetano Veloso.

Het was zo'n moment om even stil te zijn temidden van de wansmaak, het vuurwerk en de ondergesneeuwde enkele betere songs. Het is meer realiteit de critici denken. Elk deelnemend land heeft ongetwijfeld een schat aan kwalitatief veel beter liedjes en vertolkers voorradig.

Spanje is ook zo'n land met schitterende muziek. Maar wat hoor je de hele dag, zeer middelmatige popmuziek. En de inzending van zaterdagavond was ook nogal tja, mierzoet met een talentvolle zangeres en haar min getalenteerde geliefde.

Je kunt geen land opnoemen, dat intern niet betere muziek heeft dan men presenteert op het Songfestival. Waarom dan toch al dit lawaai over het continent uitgestort. Misschien was de uiteindelijke uitslag wel typerend. Vakjuries kiezen voor een goede zanger met een redelijk lied, maar het publiek verkiest de onzinnige vertolking van een kip uit Israel.

Het is wat men de democratisering van de cultuur noemt. En hoeveel goeds democratie ook heeft gebracht, op het gebied van de kunsten en wetenschap levert het weinig op. Dat mag treurig klinken en is het ook natuurlijk. Maar Salvador en Caetano lieten horen dat echte kunst ook de democratie overleeft. Waarbij aangetekend mag zijn, dat ook Caetano ooit heeft moeten vluchten voor een dictatuur in zijn vaderland.

Recht de rug Europa!

Hoe lang laat Europa nog met zich sollen? Dat vraag je je onwillekeurig af, nu de idioot van Washington de westerse wereld bruuskeert met het eenzijdig opzeggen van de atoomdeal met Iran. Hoe recht is de rug van Europa nu?

Dat Iran en Rusland meteen een grote mond opzetten, is niet zo vreemd. Ze zijn niet zo bangig. Maar Europa blijft mokken zonder feitelijke daden. Vooral in het Noordwesten bestaat de angst voor een breuk met de Verenigde Staten, waar Trump allang op aanstuurt.

De nu feitelijke belediging is een mooi moment voor Europa nu eindelijk eens ballen te tonen. Bescherm je bedrijven, die mogelijk last zullen ondervinden van strengere sancties tegen Iran. Steek de vinger op tegen de gek. Wees niet bang.

Het is niet een kwestie van kiezen tussen Rusland, China of de Verenigde Staten. Europa is sterk genoeg op eigen benen te staan. Na de Tweede Oorlog werd de Europese poltiek ingegeven door innige dankbaarheid voor de offers die de VS hebben gebracht voor de bevrijding van Europa, gemakkelijk genoeg vergetend, dat de Sovjet Unie heel wat zwaardere offers had gebracht.

Maar hoe lang kun je dankbaar blijven? Als we een geschiedenis hebben van boycots tegen foute landen als Zuid Afrika en zo langzamerhand Israel, dan wordt het nu tijd voor een boycot van de VS. Een land van apartheid, van opkomend fascisme en vooral botte stupiditeit.

Eindelijk kan Europa weer een vuist maken. Verbreek de banden met de VS tot er een betere politiek komt, doe hetzelfde met Israel. Waarschuw alle landen, die een gevaar vormen voor de wereldvrede. Hoe naar ook, maar bemoei je niet met ongevaarlijke foute landen, die ongevaarlijk zijn.

Dreig niet met militair ingrijpen. Laat de macho-politiek van de malloten in de VS en Israel voor wat het is. Keer je helder en duidelijk tegen die politiek en niet alleen tegen de uitroeptekens ervan. Schelden op Trump en Nethanyahu is, hoe opluchtend ook, zinloos. Ze worden gesteund door een complete industrie van conservatisme van het verkeerde soort.

En als in Europa Polen en Hongarije tegen een breuk zijn, dan rest slechts een breuk met deze illiberale landen, die nooit bij de EU hadden mogen aansluiten. Zeur niet over bevolkingen die de dupe zijn van zo'n stap. Ze hebben zelf gekozen voor de dwaasheid.

Natuurlijk zal het de Europese economie niet ongemoeid laten, wanneer de EU zijn eigen weg gaat. Maar dat zal de moeite waard blijken, wanneer de wereld zal opschrikken van een Europa dat weer mee telt. De spierballeneconomie van de VS is geen lang leven beschoren met zo'n hoge staatsschuld en hoe belangrijk is dan een goede band nog?

Voor Europa is het bovendien een kans eindelijk serieus te worden. Weg met de lafhartige aanhankelijkheid van de VS. Vergeet dit aanstaande derde wereldland. Richt je op een toekomst, waarin je het alleen moet doen. Dan wordt je ook weer serieus genomen door de rest van de wereld.

Dan doet Europa waarschijnlijk meer voor de wereldvrede dan het tot nu toe ooit heeft gedaan.