Reflex in tijden van werkloosheid

En daar is ie weer de aloude reflex. De werkloosheid neemt maar niet af, duizenden banen verdwijnen en de roep klinkt weer het mbo beter af te stemmen op de arbeidsmarkt. Met andere woorden, werkgevers u roept en wij leveren.

Het heeft iets treurigs dat we niet willen leren van het verleden. Waarin iedere keer weer de roep van de werkgevers klonk en de kolossen van mbo-instituten fleurig nieuwe aangepaste opleidingen in het leven riepen. En legers jonge mensen klaar stoomden voor op dat moment beschikbaar werk, waarvan het maar heel erg de vraag is of ze dat over een jaar of tien nog zullen zijn.

Als een ding duidelijk is nu de robotisering beroepen bedreigt waarvan we ooit dachten dat ze automatiseringsbestendig waren, dan is het wel dat het zinloos is leerlingen voor enkele beroepen op te leiden. Gegarandeerd dat dan over tien jaar weer geroepen wordt dat het onderwijs niet afgestemd is op de veranderde arbeidsmarkt.

Opleidingen voor specifieke beroepen zijn het werk van bedrijven. Daar moet het publiek bekostigd onderwijs zich niet mee inlaten. Dat is ervoor om jonge mensen voor te bereiden op het leven inclusief betaalde arbeid. Maar niet louter voor dat laatste.

Als een van de drie mensen in dit land niet in staat is lange zinnen of bijzinnen te begrijpen, dan heeft het onderwijs gefaald. Kom niet aan met verhalen dat deze mensen in veel beroepen prima terecht komen, omdat nu eenmaal niet voor alle banen vereisen dat je een mooie zin kunt begrijpen.

Voor een zinvolle deelname aan het maatschappelijk leven is het nodig dat je ook moeilijker taal kunt begrijpen. Het is ronduit schandalig dat we ons erbij neer leggen dat er jonge mensen het onderwijs verlaten zonder dat ze fatsoenlijk kunnen deelnemen aan de samenleving. En dan gaat het echt niet alleen om werken.

Onderwijs, algemeen dan wel beroeps, moet leerlingen stomweg leren fatsoenlijk te kunnen lezen en schrijven. Natuurlijk moeten ze ook kunnen rekenen, maar is dat niet vaak een kwestie van goed kunnen lezen? De verwaarlozing van die taak is het verdriet van Nederland.

Dat we het moeten vieren dat er een simpele bijbel komt voor de gemankeerden op taalgebied is wel erg droevig. Als in gezinnen waar er prijs op wordt gesteld dat het kroost de bijbel leest het goede voorbeeld wordt gegeven door voor te lezen, is dit toch niet nodig. Of de zo overgedragen kennis zo nuttig is, is natuurlijk de vraag maar de vaardigheid om zo’n boek te snappen en er kritische vragen bij te kunnen stellen is het wel degelijk.

Wie verbaasd is over de radicalisering van jongeren uit islamitische kring – natuurlijk spelen daar ook andere factoren een rol – moet zich afvragen of de overdracht van het geloof wel goed gebeurt in een taal die veel van de kinderen amper begrijpen. Zo krijg je geen kritische gelovigen.

Bereid jongeren nu eens voor op een waarlijk zinvolle bijdrage aan de samenleving. Leer ze goed te lezen, zodat ze teksten kunnen doorgronden en de hocus pocus niet voor waar aannemen. Als werkgevers daar geen behoefte aan hebben, het zij zo. Dan leren ze die jongeren in hun bedrijf maar de benodigde vaardigheden voor hun doel. Eigenlijk zou je het hele beroepsonderwijs moeten opheffen. Een beetje aangename samenleving heeft meer aan algemeen opgeleide mensen, of het nu denkers of doeners zijn.