Koester Europa nu maar

Een van de onderwerpen die deze verkiezingen ondergesneeuwd raken is naast het klimaat Europa, of liever de Europese Unie. Het lijkt of niemand zich daaraan durft te branden. Dat wil zeggen in positieve zin.

Enkele jaren geleden had ik mij gaarne in het kamp geschaard van hen die enigszins sceptisch zijn over de weg waarop de Europese Unie zich beweegt. Er is sprake van een behoorlijk democratisch tekort, te weinig kritiek op het grote bedrijfsleven en een blinde vlek voor aanpakken van foute lidstaten.

In die zin ben ik het eens met de sceptici. Ook begrijp ik de kritiek op muntunie wel. Door de euro is het voor de zuidelijke lidstaten te gemakkelijk geweest zich in de schulden te steken. Daarop is de EU idioot bezig geweest met een bezuinigingspolitiek, die die betreffende lidstaten in een diepe crisis heeft gestort.

Te veel is de EU aangestuurd door technocraten met een en al vriendelijke houding ten opzichte van de financiële sector. Dat menig lidstaat de schulden van de private sector afwentelde op zijn burgers, kon rekenen op instemming van de EU. Dat het angelsaksische kapitalisme de leidraad leek, stoorde menigeen.

En toch, en toch mag je de EU niet afschrijven. Er is wel het een en ander veranderd de laatste jaren. Toen we nog konden vertrouwen op de grote broer in de Verenigde Staten en Rusland vooral met zichzelf in de knoop leek na enkele faliekant mislukte militaire avonturen, ja toen kon je wel aanrommelen binnen de EU. Het maakte niet zoveel uit.

Nu Europa omringd wordt door halvegare dictators en de VS het oor hebben laten hangen naar een volidioot, is de noodzaak van samenwerking tussen de natiestaten van Europa wel wat urgenter. Vergeet niet, de EU is een sterke economische macht met 500 miljoen inwoners. Maar de losse natiestaten zullen ondersneeuwen wanneer er door toedoen van Trump en Putin een handelsoorlog uitbreekt.

Meteen bang voor een echte oorlog hoef je misschien niet te wezen. Maar om op dit moment te zeggen, beter geen EU dan deze EU en weg met de euro, dat lijkt me geen goed idee. De enige manier om de antidemocraten in Hongarije en Polen weer in het gareel te krijgen is met een krachtige EU. En anders maar zonder hen. Mogen ze gezellig met Rusland dealen.

Om de komende economische orde te overleven heb je een groot verband nodig. Zonder het Verenigd Koninkrijk kan de EU afscheid nemen van het vermaledijde neoliberalisme. Het wordt aanzienlijk gemakkelijker wat harder op te treden tegen de bancaire sector en wellicht kan eindelijk de bezem eens door de Augiusstal van lobbyisten in Brussel.

Dat een PVV niks heeft met de EU is bekend. Daar heeft men meer met sterke leiders als Putin en Nethanyahu. En verder pleegt men daar de ogen te sluiten voor wat buiten de grenzen gaande is. Maar ook fatsoenlijker partijen hebben er een handje van de EU af te schrijven of weinig serieus te nemen. Dat kan ons duur komen te staan. Dat vooral rechts daaraan meedoet is verbazingwekkend, gezien het feit dat het grote bedrijfsleven en de banken zoveel aan de EU te danken hebben.

In tijden van internationale roering is het zaak de rug recht te houden. Dat kan Europa met zijn 500 miljoen inwoners en sterke economie. Dat het gebouw van de EU een grondige renovatie nodig heeft staat buiten kijf, dat lukt alleen als iedereen ook echt verder wil met de EU.

Wat dit betreft heb ik wat meer vertrouwen in partijen als GroenLinks en de Christenunie. Die delen de kritiek op de EU, maar peinzen er niet over op te stappen.

Want juist op milieugebied is de EU sterker geweest dan menig lidstaat lief is. Juist daar zijn resultaten geboekt, waar de aparte lidstaten morrend mee akkoord zijn gegaan. De laatste jaren is dat wat minder geworden, maar wie de EU weg wil, gooit dat ook weg. 

Tenslotte moeten we evenmin vergeten, dat Trump blij is met een uiteenvallende EU. Putin zal in zijn handen wrijven, Nethanyahu en Erdogan zijn een kritische partner kwijt.