Van wie is het platteland?

Nederland blijft worstelen met het platteland. Van wie is het? Van de boeren die ervoor betaald hebben om er op te werken? Of van de zestien miljoen Nederlanders? De discussie barst weer los na een artikel in de Leeuwarder Courant over ziekmakende megastallen.

Het is een artikel over een Amsterdamse huisarts, die ziek is geworden in Oosterzee tijdens de verbouw van een oud arbeidershuisje tot vakantieverblijf en dit wijt aan de stoffen afkomstig van megastallen om hem heen. Helaas heeft de journalist geen deskundigen kunnen vinden, die op de hoogte zijn van de situatie in Friesland. 

Hij houdt het bij Brabantse onderzoeken, een toch echt andere situatie. Kennelijk is het moeilijk onderzoek in Friesland te vinden. Dat gaat toch meestal over weidevogels en ganzen. 

Dat je ziek kunt worden van fijnstof van megastallen met duizenden kippen of varkens is bekend. Maar van stallen met vijfhonderd melkkoeien weten we het niet. Wel is bekend dat het bepaald ongezond is op het platteland als boeren het giftige mengsel van urine en vaste mest uitrijden. En met het toenemend mestoverschot wordt dit probleem wel groter.

Boeren hebben nu de strijd aangebonden met de LC vanwege in hun ogen incorrecte berichtgeving en weigering daarover een ingezonden stuk te plaatsen. Inmiddels rukken de stukken op sociale media op, waarin de missers in het betreffende artikel aangegrepen worden om te klagen over het kwade daglicht waarin boeren worden gesteld.

Het is een beetje zo van niet zeuren als je op het platteland wilt wonen. Bewijs maar eens, dat je ziek wordt van megastallen. Daar heb je nu eenmaal al eeuwenlang boeren en die zijn de baas. Nu heb je boeren en boeren. Sommigen hebben in de gaten, dat het niet aangaat burgers te negeren en hun klachten af te doen als gezeur. Ze nodigen burgers uit, overleggen met buren over bouwplannen, oogstvoornemens om overlast te voorkomen en leven in redelijk aangenaam samenzijn.

Het gaat mis waar boeren in de veronderstelling verkeren, dat ze niets te maken hebben met burgers. Zij hebben betaald voor de grond, dus geen gezeur over wat zij doen. Ook niet als je er tussen woont. Het platteland is van hen. Tja, ook als er gas aangetroffen wordt onder hun land? Het is maar een dun laagje wat ze kopen. Dat ze denken het recht te hebben het landschap naar de knoppen te helpen, hebben ze overgenomen van hun politieke voormannen van het CDA en de voorgangers hiervan.

Bijbelse uitgangspunten als wie het land bewerkt heeft er recht op, doen er nog opgang. Zo hebben kolonisten ooit de grond gestolen van de oorspronkelijke bewoners van Amerika en prachtige wouden weggekapt. Die indianen deden er toch niets mee… Een aantal eeuwen later en in een seculier land als Nederland zou je toch mogen verwachten dat dit soort denken aan slijtage onderhevig is. Zeker nu de nare gevolgen steeds duidelijker worden.

In een ver verleden hebben politici nog wel eens geprobeerd door middel van grondpolitiek Nederland wat moderner te maken. Langzaam moest het grondbezit toch een beetje minder gevoelig zijn voor speculatie worden en het alleenrecht van boeren moest dan maar wat wijken. Er sneefde een kabinet op en er werd niet meer over gepraat.

Nu zou het de tijd zijn om hier weer werk van te maken. Maar ja met een aanstaand anachronisme als een kabinet met CDA en Christen Unie, zit dit er niet in. Toch zou het platteland onderwerp van regeerakkoorden moeten zijn. Daar mogen we nu weer vier jaar op wachten.

Tijd om mensen bewust te maken van waar het om gaat. Nederland is van ons allemaal, niet voor tweederde van boeren. Het is niet een kwestie van steden en een niemandsland eromheen. Voedselproductie is van belang, maar wat voor voedsel is wel een vraag, die we moeten beantwoorden. 

Miljarden liters melk? Miljoenen kippen, honderdduizenden varkens? Als de industrie wordt gedwongen meer aan circulaire economie te doen, waarom boeren dan niet? Als een fabriek moet sluiten omdat de omgeving te veel belast wordt, zou dit ook moeten gelden voor boerenbedrijven.

Als een industrie vervuilde grond achterlaat, moet er gedokt worden. Waarom hoeven boeren dan niet te betalen voor herstel van de landschapswaarden? Het platteland moet weer open, aangenaam voor iedereen worden. Het gaat niet aan mensen op te sluiten in steden en min of meer te dwingen in het buitenland hun vertier te zoeken.

Economisch gezien stelt de agrarische sector niet veel voor, dus daar kunnen boeren zich niet op beroepen. Europa wil Nederland wel een handje helpen. Het wordt de strijd van de komende jaren. Maar dan wel met open vizier. Geen ongefundeerde klachten, maar goed onderbouwde en met onderzoek aangetoond problemen. Dan krijgen we geen verwarrende discussies en welles-nietes gedoe.

De winnaars, als we daar van mogen spreken zullen de miljoenen burgers zijn. Maar ook de boeren die uit de niet gewaardeerde ratrace van al maar meer, al maar groter worden gered. En weer aangenaam en zinvol met flora en fauna in de weer kunnen met een op prijs gestelde productie. Schuren zal het altijd een beetje, maar dat doet het al sinds het begin van de landbouw. Misschien had de mens er niet aan moeten beginnen, maar ja...