Was 2014 behalve het jaar van de wreedheid ook dat van de teloorgang van de tradities, of liever het jaar waarin tradities of gewoontes in opspraak kwamen? Zwarte Piet, vuurwerk, ach veel tradities - al is dit begrip ook aan slijtage onderhevig - die vanouds een gevoel van saamhorigheid moesten geven staan plots in een kwaad daglicht.
Enkele jaren geleden konden we lezen dat het linkse mensen waren die de gewone man geen pretje meer gunden, als er protest kwam tegen luidruchtige feestjes zoals daar zijn autoraces, open dagen van vliegbases en nog meer van dit soort herriefestijnen. Het mocht in zoverre niet baten, want veel van deze activiteiten werden toch behoorlijk beperkt. Op een gegeven moment wordt het voor veel weldenkende mensen, onafhankelijk van hun politieke voorkeur, helder dat bepaalde dingen gewoon niet leuk meer zijn. Al heet het een traditie.
Gezamenlijk naar muziek luisteren was vele jaren terug een aangenaam tijdverdrijf, ja een traditie zelfs. Het was nog in de tijd dat niet elke burger zich een 150 watts stereo-installatie kon veroorloven waarmee hij zijn medeburgers en vooral zijn buren op de hoogte kon brengen van zijn of haar muzikale voorkeuren. Op het moment dat dit laatste wel het geval was, was die muziek plots een vorm van overlast. Vooruitgang die in achteruitgang verkeerd zullen we maar zeggen.
Kennelijk zijn het niet de tradities of ingesleten gewoontes op zich die problematisch zijn, maar meer het tijdsgewricht waarin ze zich moeten handhaven. Zwarte Piet was geen probleem in tijden dat we zwarte mensen louter kenden als inwoners van exotische oorden. Nu er veel mensen onder ons wonen met een andere kleur komt Zwarte Piet in een ander daglicht en moeten we wellicht afscheid van hem nemen. Wie zich hier luidkeels tegen keert laadt op zijn minst de verdenking op zich racist te zijn.
Vuurwerk was ooit ook een leuke traditie om de geesten van het oude jaar te verdrijven. Waarin vaders met hun zoontjes (!) ’s nachts om twaalf uur oudejaarsavond naar buiten gingen om enig licht vuurwerk af te steken, terwijl moeders met dochters op veilige afstand toekeken. Nu we de discipline niet meer kunnen opbrengen en een hele week van te voren elkaar hoorndol maken met helse bommen, wordt het tijd deze traditie ook eens anders te bekijken.
Feitelijk zouden we alle tradities zo nu en dan tegen het daglicht moeten houden of ze nog wel passen in een tijdsgewricht. In Friesland is er op zich natuurlijk niet zoveel mis met de trots op een PC-kaatspartij en het bewaren van een eeuwenoud zwaard van een mislukt strijder, die er niet in slaagde de verachte Hollanders van Friese bodem te weren, hetgeen dan jaarlijks wordt herdacht bij de Slach by Warns.
Maar als die tradities door maatschappelijke ontwikkeling in een kwaad daglicht komen te staan, doordat ze bijvoorbeeld toonbeelden van bruin denken worden, moet je er niet te veel aan hechten. Ze zijn het niet waard om anderen te kwetsen of om je eigen geluk in de weg te staan. Het is maar folklore. De wereld zou er veel aangenamer uitzien wanneer we die relativering kunnen aanbrengen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten