Een gigantische ballenbak waar iemand ook nog eens flink in zit te roeren. Dat is het beeld dat oprijst uit de politieke en economische discussie in dit jaar van verkiezingen in Europa na de schok van de verkiezing van Trump in de Verenigde Staten.
Graag willen we politici verwijten, dat ze in een elitaire bubbel verkeren. Volkomen losgezongen van de leefwereld van het electoraat dat worstelt met de gevolgen van de neoliberale wereldorde en ongecontroleerde immigratie. Een bubbel waar van links tot rechts nog immer geleefd wordt in het gedachtegoed van het neoliberalisme. Dit terwijl dit gedachtegoed wereldwijd op de terugtocht is en de afgeworpen ideologische veren weer worden opgeraapt.
De voorheen linkse intellectuelen die nog altijd geloven dat feiten gevoelens kunnen overtreffen en wanhopig daarin een antwoord zoeken tegen de irrationele krachten die aan de winnende hand lijken. En het zo moeilijk hebben in te zien, dat die gevoelens misschien wel helemaal niet zo irrationeel zijn. Maar meer getuigen van overlevingsdrang.
Dan is er nog de overtuigde van het eigen gelijk, waar ieder ander inziet dat het onzin is. De oom, de buurman die op verjaardagen luidkeels zijn gedachten kenbaar maakt. Veelal onzinnige gedachten maar zo overtuigend gebracht, dat voorzichtige tegenwerpingen bij voorbaar kansloos zijn. En het omzittend laag twijfelend de oom/buurman gelijk lijkt te geven.
De wetenschappers die tot hun grote schrik zien, dat hun toch op feiten gebaseerde onderzoek bestreden wordt met onzinnige vooronderstellingen, die nog weerklank vinden ook. En ze zijn evenmin in staat uit hun bubbel te komen en een argumentatie te bedenken om het publiek te bereiken met hun klip en klare boodschap.
Dan heb je nog de bubbelbal van conservatieven, contrarevolutionairen, die liefst alle moderne fratsen willen terugdraaien. Van homohuwelijk, abortus, euthanasie tot een goddeloze maatschappij. Vooral populair in voormalige Sovjet republieken en in de Verenigde Staten. Ja ja, die vriendschap van Putin en Trump komt niet uit de lucht vallen.
En toch zou er weinig aan de hand zijn in het grote bubbelballenbad, zo lang niemand al te hard begint te roeren in de ballen. We zouden best naast elkaar in bubbels min of meer poreus een samenleving op aangename wijze in stand kunnen houden. Helaas zijn er lieden die hun kans zien als in een deeltjesversneller de ballen van energie te voorzien waardoor ze met de lichtsnelheid op elkaar botsen en in nog kleinere bubbels uiteenspatten.
Het zijn de angstzaaiers, de haataanwakkeraars, de semi-fascistoide dwaalgeesten, de PVV, de AfD, het Front National bijna alles wat we nu rechtspopulisme noemen, die het ballenbad opruien. Die het samenleven van de bubbels bedreigen. Ze hebben feilloos door dat die bubbels niet meer poreus zijn, maar zo langzamerhand luchtdicht tegen elkaar knallen, tot ze uiteenspatten.
Geef ze energie in de vorm van vreemdelingenhaat, hekel aan elites, angst voor het vreemde, afkeer van traditionele media, dat hele mengsel van giftige opvattingen en ze zullen steeds harder botsen. En het laat zich raden wie hiervan zullen profiteren.
Misschien kunnen we dat beeld van de ballenbak wel ten goede aanwenden. Laat de bubbels vrolijk op elkaar botsen, zonder uit elkaar te spatten, maar langzaam wel weer een beetje meer poreus. Prik erin, laat de twijfel weer toe en maak de zelfverzekerdheid verdacht. Dan komt er gestaag weer rust. Als we erin slagen de ophitsers uit te bannen, gaat de snelheid er vanzelf uit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten