De hoop uit het zuidwesten

We zitten allemaal in een bubbel. Een bubbel waarin we alleen maar informatie krijgen, die past bij ons wereldbeeld. Op sociale media zorgen algoritmen ervoor, dat we alleen maar nieuwsbronnen te zien krijgen, die ons wereldbeeld bevestigen. Ach, wat een ellende.

Het is een ontdekking sinds de onverwachte overwinningen van het rechtspopulisme. Naarstig ging de weldenkende gemeente op zoek naar de oorzaak van de aantrekkelijkheid van die gekkies op rechts voor een deel van de bevolking. En oh, oh, wat ze ontdekten was een schrik: dat deel van de bevolking leest allang geen kranten meer, haakt gapend af bij informatieve programma’s op de publieke omroep.

Op sociale media horen ze alleen maar wat ze willen horen. Tja, dat hadden we natuurlijk allang kunnen weten. De neergang van de geschreven pers was een teken aan de wand. Het begon met de mode in bepaalde bestuurskringen, de grotere nieuwsvoorzieners licht verdacht te maken en kleintjes op te hemelen. Dat namen minder begaafden al rap over, maar zonder de nuance.

En zo belandden we allemaal in onze bubbel. De laatste tijd kun je nogal eens lezen van mensen die pogen uit hun bubbel te breken. Dat doen ze door op twitter een tijdje PVV-aanhangers te volgen, of zich anderzijds te laten voorlichten door de rechts-populistische nieuwsbronnen als Geen Stijl, TPO en de Dagelijkse Standaard.  Dat was me toch even schrikken. Niet dat er veel begrip voor de sukkels ontstond.

Een beetje weldenkend mens begrijpt nu eenmaal niet, dat de baarlijke nonsens die in deze media als opperste waarheid wordt gebracht, ook maar enige geloof waard zijn. Dat ontevreden mensen van hoog tot laag opgeleid dat wel willen geloven, snapt hij niet. Het is ook stuitend. Ik heb bijvoorbeeld nooit begrepen hoe het mogelijk is, dat de sukkels van de samenleving zo volhardend zijn in het tegen hun eigen belang in te stemmen.

Analisten in de geschreven media geven de schuld ook een beetje aan de ‘elitaire’ bubbels, waar geen idee bestaat over de wereld in de ‘lagere’ bubbels. En door dat te onderschatten hebben ze de Trumps en Wildersen de kans gegeven omhoog te komen. Een beetje gemakkelijke kritiek. Alsof er niet al jaren wordt gezocht naar de oorzaken van de opkomst van populistisch-rechts.

Grappig genoeg zijn er in Europa nog een paar landen waar de gekkies van domsrechts geen voet aan de grond krijgen. Ja, dan komen we uit bij Spanje en Portugal. In Spanje is rechts rechtstreeks voortgekomen uit de dictatuur van Franco en daar zit nog wel eens een populistische trekje in, maar vergeleken bij een PVV is het er nog relatief fatsoenlijk. Behalve dan de corruptie.

Tegenpartijen zijn er ook, maar die zijn ofwel links of een beetje D66-achtig. Een goede vriend uit Spanje zei onlangs wel bang te zijn, dat er nog eens een partij komt, die misbruik maakt van het ongenoegen over de stroom immigranten uit Noord-Afrika. Helaas is in Spanje al jaren rechts aan de macht, terwijl het land toch links georiënteerd is. Nu overigens alleen maar omdat de grootste partij de premier levert in een parlement met een linkse meerderheid.

Dan Portugal dat immuun lijkt voor populistisch virus. Dat het presteert een linkse regering te kiezen, die tegen de tirannie uit Brussel in een eigen economisch herstel realiseert zonder harde bezuinigingen. En tegen de Europese regels in. Een beetje stiekem eigenlijk, want men geeft er geen ruchtbaarheid aan. En zo lang het land geen financiële brokken maakt, maakt de EU zich geen zorgen over de minuscule economie van de Lusitanen.

Helemaal gerust ben je er niet op. Want een echt succes van Portugal zou de neoliberale beleidsmakers van de EU erg slecht uitkomen. Zulks zou zo maar kunnen overslaan naar het buurland Spanje. En dat is een economie die er wel toe doet. Laten we er maar niet te vele woorden aan vuil maken. Niet aankomen, het gaat er goed en er is weer hoop.

Misschien zit daar wel de kans voor Nederland te ontsnappen aan de ellende van de gekkies van rechts. Een eigenzinnige koers zonder al te veel ruchtbaarheid. Stiekempjes afscheid nemen van het neoliberale beleid. Doet de EU eigenlijk ook een beetje, maar Duitsland ligt nog dwars. Zo’n eigen koers zonder afbraak van sociale voorzieningen en harde aanpak van de banken, zou de gekkies de wind uit de zeilen nemen. Maar ja, we hebben nog maar een paar maanden en de politici zitten als angstige konijnen stil in het aanstormend licht van domrechts.