Jarenlang werd iedereen
met kritiek op de invoering van de euro en vooral de wijze waarop weggezet als
populist. Een econoom als Arjo Klamer werd amper meer serieus genomen na zijn
kritiek op die invoering. Ook nu zijn gelijk is gebleken is zijn positie nog
steeds die van de nar.
Tot nu toe was het vooral
de PVV die vanuit de politiek de euro in een kwaad daglicht stelde. Weliswaar
op veelal volstrekt verwerpelijke gronden – geen geld naar de Grieken en we
willen de gulden terug - waarmee kritiek op het muntunieproject in een fout
kamp werd getrokken. Maar tijden veranderen, want maandag was daar ineens het
televisieprogramma Radar met een soort europolitiek voor dummies.
Niet eerder heeft de
publieke omroep een dergelijk kritisch programma durven vertonen. Maar helder
is het wel. De rare veronderstellingen waarmee de euro is ingevoerd, inclusief
deelnemende landen waarvan het zo klaar als een klontje was, dat ze niet aan de
voorwaarden konden voldoen. Dit op aandringen van Frankrijk, dat hiermee niet
de kans liep tot slechtste leerling van de klas te vervallen.
Ook helder werd wat de
gevolgen zijn geweest, die uiteindelijk leidden tot de eurocrisis na de
bancaire crisis van 2008. Banken uit de noordelijke landen leenden naar lieve
lust aan de zuidelijke landen, met de stiekeme gedachte dat de Europese
Commissie hen wel zou helpen, als het misging. Toen het misging bleek hun
gelijk, want hun private schuld werd om erger te voorkomen handig omgezet in
een publieke schuld waarvoor de belastingbetaler moest opdraaien.
Dat Griekenland de kluit
met hulp van bank Goldman Sachs heeft belazerd om in de euro te komen was
bekend bij de invoering van de euro. Maar de gedachte was dat al die zuidelijke
brekebenen vanzelf net zo zouden gaan bankieren en produceren als de
noordelijke landen. Bovendien als die landen goedkoop konden lenen, zouden ze
al die bulkproducten uit de noordelijke landen kunnen kopen. Een exportland als
Nederland profiteerde hier op grote schaal van.
En tegen zo’n exportland
konden die zuidelijke landen niet op. Hier werden de lonen al sinds de val van
de Muur laag gehouden. Daarmee was het voor een hoog ontwikkeld land als
Nederland mogelijk in plaats van high tech-producten te maken en de werknemers
goed te betalen, zich toe te leggen op bulkproducten tegen lage prijzen dankzij
de loonmatiging.
Haarfijn leggen economen
in Radar uit, dat het verstandiger zou zijn om de lonen hier waar het kan –
vooral bij grote ondernemingen - te verhogen. Dan zou het bestedingsvermogen
van de Nederlanders toenemen en de nationale consumptie waar vooral het MKB van
profiteert – de grote banenmotor van Nederland – zou groeien. Die nationale
consumptie is nog altijd goed voor 70 procent van de economie. Maar ja, krijg
zo iets maar eens door de politiek waar de exportgerichte ondernemingen met het
VNO een stevige vinger in de pap hebben.
Bovendien als onze
producten door hogere lonen ietsje duurder worden, krijgen de zuidelijke landen
de kans om naar het noorden te exporteren in plaats van alleen maar andersom.
Want werken willen ze daar wel. Hun problemen zijn veroorzaakt door noordelijke
banken, corrupte ondernemers en even corrupte politici. Niks luie Grieken, of
luie Spanjaarden, zoals onze politici zo graag mogen roepen. Over framing
gesproken. Tot nu toe hebben we met de miljarden voor Griekenland vooral onze
eigen banken gered ten koste van massieve ellende voor de Griekse bevolking.
De conclusie van Radar is
nog niet erg positief voor de euro. We zitten op het niveau van voor de
invoering van de munt. Slechts even groeide de economie hier, waarbij de vraag
gerechtvaardigd is of dat aan de euro te danken was. Om met Ewald Engelen in de
Leeuwarder Courant ruim anderhalf jaar terug te spreken: ,,We zijn door de
aanpak van de eurocrisis alleen maar armer geworden. Het is een grote
klerezooi.’’ Zouden er nog politici naar Radar kijken? In het verleden had het
programma soms behoorlijk invloed, waarvan de leegstaande slachterij Brada in
Leeuwarden nog immer getuigt. Maar tot zover verdient het programma voor dit
project een welgemeend applaus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten