Georkestreerde windweerstand

Ruim dertig jaar geleden vochten Sexbierum en omliggende dorpen om het proefwindmolenpark. Alom verrezen windmolens en geen haan kraaide ernaar. Waar komt dan nu die massieve weerstand vandaan? We dreigen weer decennia te verliezen.

In het jaar 1994 reisde ik voor de Leeuwarder Courant door de Verenigde Staten om verslag te doen van de ontwikkeling van duurzame energie. Californië was toen een voorbeeld voor de wereld. Massale windmolenparken zoals bij San Francisco – het Altamont-park – waren een toekomstbestendig vergezicht. En men prees er Nederland met zijn Sexbierumer proefpark.

De solitaire turbines bij boerenerven stuitten slechts op weerstand als ze te dicht op bewoning stonden en overlast veroorzaakten. Bij de vele boerderijen ver van dorpen en andere bebouwing stoorde niemand zich eraan. Bij binnenkomst van de provincie bij Zurich leek Friesland plots een dynamische regio door gestaag wiekende molens.

Slechts toen ook al emeritus hoogleraar Pieter Lukkes zag het anders. De zelf verklaarde Don Quichot poogde menig journalist te overbluffen met onnavolgbare cijfermassa’s. Veel succes kreeg hij er niet mee. Een enkel ingezonden stuk en dat was het wel.

Het was nog de tijd dat de klimaatwetenschap onomstreden was. Klimaatsceptici waren er nog niet, of kregen weinig gehoor. Het gevoel niet langer afhankelijk te willen zijn van bedenkelijk regimes die over onze olievoorraden gaan, was na de eerste Golfoorlog sterk.

Overal in Europa verrezen de molens. Denemarken en later Duitsland liepen al snel ver voor op Nederland. Helaas gingen hier provinciale politici zich bemoeien met het plaatsen van de windturbines. Weg met die solitaire molens. Clusteren was het nieuwe ideaal.

Terwijl de rest van Europa doorging met de bouw van molens, stokte het in Nederland. Vooral in Friesland groeide de weerstand. Particuliere groepjes verenigden zich tegen wat zij zagen als horizonvervuiling. Aanvankelijk met weinig succes.

De laatste tien jaar keerde het tij. Het heilige recht op vrij uitzicht op niets won veld. Nu lijkt de stemming definitief omgeslagen. Als we de berichtgeving mogen geloven is de weerstand massief. Niemand wil uitkijken op molenparken. Ver gezochte argumenten die eerder als niet ter zake doende terzijde werden geschoven, zijn plots salonfähig. Liefst met een vleugje klimaatscepsis.

Komt het door de idee dat zonne-energie de windmolens overbodig zouden maken? Dan vergeten we gemakshalve dat een zelfde vermogen als van windmolens uit zonne-energie zou betekenen dat heel Friesland zo’n beetje met zonnepanelen bedekt moet worden. De combinatie wind- en zonne-energie is, zoveel is uit berekeningen gebleken de enige manier om de nagestreefde verduurzaming van de energievoorziening te realiseren.

Tegenstanders willen er niets meer van horen. Windturbines zijn ondingen, leveren weinig op, bederven het mooie weidse landschap. Terwijl de herrie van vliegbasis en snelwegen als onontkoombaar wordt geaccepteerd – werkgelegenheid, nietwaar – is het sonore gebrom van windturbines en het majestueus malen van de wieken – echt op minimaal 300 meter afstand van bebouwing - plots ondraaglijk.

Het hele idee van clusters megamolens stuit op veel verzet. Dit valt wel op te lossen. Vervang de solitaire molens door nieuwe met veel meer vermogen. En als je toch wilt clusteren doe het op industrieterreinen of langs snelwegen. Of op zee, maar dat is twee keer zo duur. Al hoewel er lieden zijn die met verrekijkers gewapend zich ook hieraan storen.

Ze moeten overal weg en daarmee uit. Lukkes kreeg twee pagina’s in de LC om zijn grijsgedraaide plaat nog eens te laten horen en er gaat geen dag voorbij of obscure groepjes mogen luid kraaiend betogen dat iedereen tegen windmolens is. In de ingezonden brievenrubriek komen gematigde geluiden amper aan bod.

Onderwijl loopt Nederland steeds verder achter op het gebied van duurzame energie. Biomassa bleek geen oplossing. Tja, iedereen wel zonnepanelen op het dak. Over druppels op de gloeiende plaat gesproken. Klimaatsceptici konden zand in de nationale politieke raderen strooien met veelal achterhaalde stellingen. De discussie politiseerde tot rechts (tegen) en links (veelal voor).

Weg met die gesubsidieerde windturbines. Het lijkt wel een goed georkestreerd complot. Het wordt tijd voor een ander, minder onderbuikachtig geluid. Voor we over dertig jaar moeten concluderen dat we weer decennia hebben verloren. En onze stroom betrekken uit landen die wel werk hebben gemaakt van een duurzame energievoorziening.