Nederland en eigenlijk
heel Europa kent geen traditie van rabiaat atheïsme, zoals gepropageerd door evolutiebioloog Richard Dawkins. Zijn atheïsme valt in het
Avondland waar men toch liever ieder te vriend houdt een beetje te rauw op het
dak. Dit is niet zo vreemd. Je hebt tegenwind nodig om antireligieus te worden.
Hier heerst toch veel meer desinteresse in de gelovige medemens.
In de Verenigde Staten is
ongeloof ongehoord impopulair. Een politicus met een beetje ambitie voor hogere
posten kijkt er wel uit zich als ongelovige te laten kennen. Hier wordt de Brit
Dawkins gewaardeerd en gehaat. Het zou me niet verwonderen als Dawkins in
moslimlanden waar ongeloof nog veel gevaarlijker is, heel populair kan zijn als
zijn werk tenminste verkrijgbaar is.
Nu is hij eerlijk gezegd ook
wel een beetje van het soort van dik hout zaagt men planken. Bijna alle kwaad
in de wereld schrijft hij toe aan religie. Hierbij dient gezegd te worden, dat
hij aanvallen op die stelling meestal goed weet te pareren. Maar dit ter zijde.
Wie hier zijn boek ‘God
als misvatting’ leest denkt zo nu en dan wel eens: Nou, nou, een beetje nuance
zou de boodschap sterker maken. Maar goed wij leven hier dan ook in een maatschappij
waarin gelovigen niet zoveel meer in te brengen hebben. Daarom hebben ze hun
eigen niches gecreëerd, waar de rest van het volk amper weet van heeft.
Moslims hebben wel eens
moeite dit te begrijpen. De islam is nu eenmaal wat dwingender dan het hedendaags
christendom. Dezer dagen moeten ze het extra moeilijk hebben, als er weer
kwaadaardige aanslagen worden gepleegd in naam van hun religie. Afscheid nemen
van hun geloof om die reden durven slechts weinigen.
Menig christen had er
geen aanslagen door fanatici voor nodig. Ziekten, terreur, natuurrampen onder
het alziend oog van de grote bestierder is natuurlijk een aanslag op de
geloofwaardigheid. En dan komen er ook nog eens tal van niet te weerleggen
bewijzen van apekool in de Heilige Schrift bij. Daar krijg je de kerken wel
leeg mee.
Dat dit in Amerika in
veel mindere mate het geval is geweest, heeft veel te maken met het veel
sterkere eschatologische karakter van het geloof daar. Het gevoel dat het einde
der tijden nabij is, was in Europa onder katholieken en protestanten nooit zo
overheersend. En als je nu een keer het idee hebt, dat we het hier nog wel een
tijdje zelf moeten zien te redden, dan ga je wel eens twijfelen aan een God als
grote bestierder.
Zo niet onze
eschatologische vrienden. Als het einde der tijden toch nader komt, ach dan is
het allemaal niet zo erg en hoef je je arme hersentjes ook niet in te spannen
om alle ellende te begrijpen, of in actie te komen tegen bijvoorbeeld
klimaatopwarming. Nu mogen de kerken in dit land wel leeglopen, maar in
navolging van Amerika is de eschatologische variant van het christelijke geloof
in opmars. In Drachten heb je zo'n 'mega'kerk, ideetje van de inmiddels gepensioneerde dominee Orlando Bottenbley, waar elke zondag verkeersopstoppingen de populariteit aangeven
In Amerika zijn er de
‘reborn-christians’, zoals de oude bekende George Bush. In Nederland haken de
vrolijke gelovigen liever aan bij bestaande evangelische genootschappen. Vooral
lekker samen nog eens een keer dopen, ze kunnen er geen genoeg van krijgen. En natuurlijk
vrolijke kerkdiensten, net als Afro-Amerikanen. Want dat is zo
echt.
En daarbij het aangekondigde
einde van deze zondige wereld. Dat maakt het aantrekkelijk zeker als dat
gepaard gaat met de wetenschap dat de ware gelovigen niets dan goeds te wachten
staat. Natuurrampen, milieubedreiging, moslimterreur, behalve die tegen geloofsgenoten
natuurlijk, je ligt er niet wakker van. Het einde is toch nabij.
Het doet toch een beetje
denken aan die salafisten van de Islamitische Staat. Die begaan hun wandaden
ook vanuit zo’n eschatologisch geloof. Als het einde der tijden in jouw tijd te
verwachten is, dan kan je een potje breken als aanhanger van het enige echte
geloof.
Nu zijn de Nederlandse
doopgekkies niet zo gevaarlijk als de aanhangers van het kalifaat, anders zou
de AIVD het nog druk krijgen. Toch geeft de aantrekkingskracht te denken. Er
zit een gevaarlijk kantje aan mensen die enerzijds deelnemen aan de
maatschappij en die maatschappij anderzijds de rug toekeren. Je kunt ze niet
helemaal vertrouwen.
Als die trend doorzet
moeten we toch de boeken van Dawkins eens gaan herlezen en zijn gedachtegoed in
stelling brengen. Misschien is het wel goed eens duidelijk te zijn. We kunnen
heel vriendelijk alle rare geloven respecteren, want zo hoort dat hier. Godsdienstvrijheid
heet dit.
Alleen ben ik bang dat de reli-gekkies dit letterlijk nemen. Wel
vrijheid voor religie, maar dat betekent nog niet respect voor niet-gelovigen. Die
mag je beledigen en schofferen zoveel je wilt en als het even kan proberen te
bekeren. Owee, als het andersom gebeurt.
Op zich is het
gedachtegoed van deze herboren gelovigen al een belediging voor het gezond
verstand. Het zou wel eens goed zijn de dwaalgeesten van de vrolijke kerk tegen
te werken en hun volgelingen aan het twijfelen brengen.
De moslims liggen al
voldoende onder vuur. Daar is genuanceerder kritiek nuttiger. Misschien zouden ze
ook eens echt gaan nadenken over de ongerijmdheden van hun geloof en het niet
zo erg meer vinden als er eens iemand het voor gezien houdt. Dan komen we in de
buurt van echte vrijheid van godsdienst.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten