Een dorpsfeestje in opbouw

Komt het nog wel goed met Leeuwarden als Culturele Hoofdstad 2018? Ruim een jaar na de verrassende uitverkiezing tot deze eervolle maar ook verplichtende uitverkiezing was het nog angstwekkend stil, maar ho wacht er gebeurt iets. Er verrijzen straks elf fonteinen in Friesland, ontworpen door een Catalaanse kunstenaar. Het ziet er in ieder geval beter uit dan de huidige fonteinen in de hoofdstad die doorgaans niet werken.

Ook, zo meldt de Leeuwarder Courant, wordt er ras een begin gemaakt met de toetsing van ingediende projecten voor 2018. Dat gaat niet zo maar laat de krant bij monde van Jacco de Boer van de organisatie achter de culturele hoofdstad weten. Aj, Jacco de Boer was toch alleen maar adviseur van de raad, en nu al woordvoerder? Tja, onze Jacco weet zichzelf als geen ander te verkopen. Het laat wel een belletje rinkelen, een alarmbelletje.

Dit heeft veel te maken met de vorming van het team achter de culturele hoofdstad. Dat er een Belg artistiek directeur wordt, stemt hoopvol. Het is hier toch een beetje ons kent ons. En iemand uit het wouldbe artistiek coterietje in Leeuwarden kiezen voor de voornaamste plekken, zou de argwaan van omstanders oproepen. Dus zien we deze types als adviseur opduiken, met alle mogelijkheden zich weer naar voren te ellebogen.

Ach, genoeg over deze aankomend priestertjes die graag kunstpaus willen worden en in deze stad hun kans schoon zien. Verwonderlijker is de lange lijst van eisen waaraan de ingediende projecten moeten voldoen. Het moet artistiek door de beugel kunnen. Tja, dat lijkt me logisch. Dan verwacht ik wel een aantal criteria die dit garanderen. Tja, mobilisatie van jongeren, gehandicapten en achterstandsgroepen, het is mooi maar zegt natuurlijk helemaal niets over het artistiek gehalte. Het is meer iets om je hart bij vast te houden.

Verbindingen met gemeenschappen in Europa, koppeling aan toerismegroei, een link met duurzaamheid en een economisch effect. Jakkes, zou je willen roepen. Wat heeft dit alles met de artistieke kwaliteit te maken? Het zal transparant worden gecommuniceerd, roept onze Jacco ter geruststelling en de artistieke waarde wordt door de artistiek directeur getoetst. En hij bood gedeputeerde Jannewietske de Vries de KH2018-vlag aan. Uit de Dokkumer Vlaggencentrale nog wel. Vroeger haalde zo’n mededeling de krant niet. Arme Jannewietske, ze weet nog niet wat ze in huis heeft gehaald.

Dit soort berichten maakt je niet vrolijk en de twijfel over een geslaagd jaar groeien. En dan lees je ook nog dat directeur Saskia Bak van het Fries Museum er mee stopt en naar Arnhem vertrekt. Hé, denk je dan, de directeur van een splinternieuw prachtmuseum vertrekt in de aanloop naar het lonkende jaar 2018. Dat geeft te denken.

Er is iets met dat museum. Het staat er een nu een paar jaar en het Zaailand is er ontegenzeggelijk door opgeknapt. Nee, met het gebouw is niets mis. Maar na de opening is het wel erg stil gebleven. Waar De Fundatie in Zwolle om maar een voorbeeld te noemen na de opening de ene na de andere spraakmakende expositie in huis haalde, bleef het in Leeuwarden oorverdovend stil. Tja, het ‘Ferhaal fan Fryslân’ doet de Friezen natuurlijk goed, maar het had beter in een Oudheidkamer gepast. Nu neemt het toch wel een erg groot deel van het museum in beslag. Hedendaagse kunst moet uitwijken naar de bovenste verdieping en voor een beetje publiekstrekker is er tot nu toe geen geld geweest.

Tja, zo valt in de wandelgangen te beluisteren. Dat heb je ervan als de politiek zich bemoeit met de invulling van een museum. Daarom zit het museum opgescheept met wel erg veel historisch waardevol materiaal, maar ontbreekt het aan een bruisend expositiebeleid. Saskia Bak liet er zich zo nu en dan wel erg omfloerst over uit, of eigenlijk liever niet. Ze moet blij zijn een nieuwe uitdaging te krijgen.

Wie moet haar opvolgen? Het is wellicht een mooi moment om het artistiek coterietje van Leeuwarden en de provinciale en lokale politiek te passeren. Neem weer eens iemand aan die minder voorzichtig is en wat aandurft. Of ie uit Friesland komt of uit Kenia zal me worst zijn, maar dat Fries Museum moet bruisen. Het is toch wel erg sneu dat bij de inrichting van het DwdD-popupmuseum in Amsterdam zo’n beetje alle Nederlandse musea vertegenwoordigd zijn en het Fries Museum weer schittert door afwezigheid. Zelfs het Drents Museum doet het beter.

Leeuwarden culturele hoofdstad dreigt een dorpsfeest te worden en dat is na de vreugde over de uitverkiezing wel erg treurig. Het overheersende begrip ‘Mienskip’ ofwel gemeenschap is geen garantie gebleken om de schouders er samen onder te zetten. In kringen van Leeuwarder kunstenaars valt inmiddels te beluisteren dat zij kansloos zijn om betrokken te worden bij KH2018. Alleen als je in het rovershol in de Blokhuispoort zit maak je een kans.

En het gemok over de organisatie neemt toe. Dat heb je ervan als je achterop de stadsbussen in 2013 vooral meldde dat de uitverkiezing geld zou opleveren. Ja, de kleinburgerlijke koopman moet je  buiten de deur houden en sommige lieden moet je met pek en veren de stad uitzetten. Het kan nog. O ja, er is ook een nieuw logo dat al te veel lijkt op het oude. Maar goed daar is al genoeg over gezegd.