vrijdag 27 mei 2016

De komst van een crappy jet





Het is een ongemakkelijk gevoel dat de komst van de F35 of #jsf naar Leeuwarden geeft. Enerzijds de ergernis over de malloten, politici, spotters en gewone mensen die als kinderen zo blij – zo van stil gewacht maar toch gekregen – de komst van de vechtmachine verwelkomen. Anderzijds de omwonenden die bezorgd zijn over de geluidsoverlast en niemand weet een oplossing.

Straks zijn alle enthousiaste mensen vertrokken. Dan duurt het nog drie jaar eer de F35 definitief in Leeuwarden en Volkel neerstrijkt. De omwonenden blijven in onzekerheid achter. Dat de F35 meer lawaai maakt is wel duidelijk, maar over de werkelijke overlast verschillen de meningen.

Het is ook geen mooi toestel al willen defensie en de vliegtuigspotters ons dat doen geloven. Zeker in de landingsfase is het een lelijk waggelend eendje achter de plots sierlijke F16. Daar komt nog eens bij, dat de aanschaf van deze crappy jet, zoals sommige Amerikanen hem noemen, niet een schoonheidsprijs verdient.

Het stinkt een beetje. Toen er een eerste beslissing moest komen leek het toestel nog kansloos, want de opkomst van de LPF met luchtmachtcriticus Pim Fortuyn leek het in de weg te staan. Een afgedwongen bezoekje van Fortuyn aan de Amerikaanse ambassade deed hem wijfelen.

Maar een kogel maakte een einde aan de aspiraties en zijn opvolger, enthousiast vliegtuigspotter en JSF-lobbyist Matt Herben, gaf de doorslag bij de eerste positieve beslissing. Eigenlijk danken we de JSF dus aan Volkert van der G. Op dat moment had niemand het over concurrenten als Saab, Eurofighter en al helemaal niet over aanschaf van nieuwe F16’s.

Die F16 is in de dertig jaar van zijn bestaan een superieur toestel gebleken. Relatief goedkoop, uiterst geschikt voor de relatief kleine conflicten waar hij is ingezet, ja zelfs beter dan de zware F35 die in een zogeheten dogfight de meerdere moest erkennen in  de F16. Nee, zo vond defensie, verouderd etc. Dit ondanks uitstekende prestaties in Irak, Syrië en Afghanistan.

De concurrentie werd afgeschreven, want de F35 was technologisch superieur, als was hij nog in ontwikkeling en was de concurrentie goedkoper en al klaar. Terwijl in de VS de twijfels groeiden aan de crappy jet had de PvdA niet de ruggengraat om de lobby te weerstaan en ging uiteindelijk mee met de lobbypartij VVD.

Als er ooit een parlementaire enquête komt naar de aanschaf van de F35, dan komt er ongetwijfeld veel narigheid boven. Maar goed de politiek zat er zelf bij en mag geen al te grote mond meer hebben. Het is allemaal te laat en voorbij. We zitten nu met de aanmodderende straaljager een lawaaierig niet uit ontwikkeld geval, wat op dit moment beter niet ingezet kan worden in het Midden-Oosten.

De omwonenden blijven in het ongewisse. De meningen na de belevingsvluchten zijn relatief meevallend, hoewel een enkeling de vinger wel op de luidruchtige zere plek legt. Eén JSF is nog iets anders dan straks squadrons die overvliegen. Wat er ook uit de ‘belevingsvluchten’ komt, de F35 komt er gewoon, 37 stuks. Het kost bijkans €6 miljard.

De kans is groot dat het duurder wordt, want in de begintijd van de F16 viel er nogal eens eentje uit de lucht. Dat verwacht men ook van de F35. Zomaar eens een ideetje dat een mens te binnen schiet: is er niet een miljardje over?

Voor dat miljard is het vast mogelijk de hele vliegbasis te verplaatsen naar een dunbevolkte krimpregio of een kunstmatig eiland. De basis in Leeuwarden zo valt te beluisteren uit defensiemonden, is behalve de start- en landingsbanen niet bepaald up to date. Het gaat vast miljoenen kosten hem helemaal aan te passen.

Er valt dus veel te zeggen voor verplaatsing van de basis. Al zal de gemeente Leeuwarden moord en brand schreeuwen. Maar ach, gemeenten beslissen niet over defensiezaken. Toch eens iets om over na te denken bij het schrijven verkiezingsprogramma’s. Defensie is vast niet tegen. Van het gezeur af en helemaal vrij om te spelen met de crappy jet.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten