De boze nee-zegger

De politiek moet meer naar mensen luisteren. Dat, zo zegt de Raad van Openbaar Bestuur is een probaat middel tegen de boze burger. Die voelt zich niet begrepen. Tja, het is een bekende riedel, maar klopt het ook?

Op verjaardagen is het altijd een mooie gelegenheid zulks te testen. De buurman beweert iets, waarvan je weet dat het niet klopt. Althans de feiten kloppen niet. Dus breng je zulks naar voren. Had je gedacht. Buurman wordt bozig over de bronnen van die feiten, vooral als het de wetenschap is.

Is dit iets van deze tijd? Nou nee. Vroeger hoorde je ook veel onzin in de snackbar. Van het type mensen dat immer roept, dat ze het toch veel beter weten dan die mensen 'die ervoor hebben doorgeleerd'. Want zij weten het uit de praktijk en die praktijk is een soort heilige graal van het betere weten.

De feilloze, alwetende oom, buurman, noem maar op is van alle tijden. Feiten hebben er bij deze lieden nooit toe gedaan. Die feiten waren strijdig met wat ze graag wilden dat waar is. Dan kun je gaan twijfelen of je wens juist is, maar gemakkelijker is en blijft het feiten in twijfel te trekken.

Vroeger bleef dit soort ontkenning van de werkelijkheid beperkt tot verjaardagen, de stamtafel en de snackbar. Daarbuiten heerste de wereld van de feiten. De politiek, de wetenschap, de kerk – met uitzondering van het geloof in etc. – alles wat gezag had, eerbiedigde de feiten.

Tot in de politiek lieden opstonden die ontdekten dat twijfel zaaien aan de zekerheden van de gevestigde orde electoraal interessant was. Nu is een zekere twijfel aan overheersende denkbeelden op zich heel goed. Decennia hebben de partijen rechts en links van het midden ons opgezadeld met het neoliberalisme. Media van alle gezindte deden hier aan mee.

Degenen die daar vraagtekens bij plaatsten, werden uitgezonderd van de discussie. Nogmaals, het is terecht, dat hier goed onderbouwd tegen geprotesteerd werd. Maar het verschijnsel van de boze burger is iets heel anders. Die ontkennende peuter in de nee-fase wil helemaal geen andere economie, eigenlijk wil hij helemaal niets.

Dus stemt de sukkel op partijen die de bestaande orde in ieder geval niet zullen veranderen. Tegen het eigen belang en dan later lekker mekkeren dat er niet naar hem wordt geluisterd. Helden heeft de boze burger nu ook. Eerst de neo-fascistisch geïnspireerde blokkade van anti-zwartepiet demonstranten. Nu de dwarse burgers die de hongerige dieren ondanks het verbod van hogerhand balen hooi toewerpen.

De nieuwe helden van de boze burger, die niet willen luisteren naar wel onderbouwde argumenten. Die de wetenschappers maar lulhannesen vinden, laat staan dat ze luisteren naar de Dierenbescherming of de Partij voor de Dieren. Hun natuurlijke bondgenoten zou je zeggen. Nee, en hier wordt het link.

Want er wordt zeker niet geluisterd naar instituties, die door populistisch domrechts als links zijn gedefinieerd. De boze burger is niet het gevolg van politici die niet luisteren naar zorgen of daar geen begrip voor hebben, het is het gevolg van nieuwe politici die de boosheid uitbuiten voor electoraal gewin.

Domrechts komt met oplossingen op zoek naar problemen. Weg met moslims. Een populair thema op het platteland waar in verste verste verte geen moskee te bekennen is. Klimaatverandering, vuile lucht, linkse onzin om de gewone man een poot uit te trekken, zeggen de boze burgers in steden die zuchten onder de uitstoot van auto's en houtkachels.

De boze burger is er altijd geweest. Maar kerk, onderwijs en media wisten het verschijnsel met de mantel der liefde te bedekken. Helaas is hun invloed sterk afgenomen. Nu zitten we met de brokken met dank aan Fortuyn, Wilders en nu Baudet. Meer democratie om de boze burger gerust te stellen? Daar moet een piemel in, zal die roepen.

Straf liever de politici af, die de boze 'onbegrepen' burger sterkt in zijn opvattingen. Daarna mag je praten over een betere democratie. Niet eerder. Want extreem-rechts maakt er misbruik van.