Zelfvoldane Van der Mostjes

Er zijn van die momenten dat je al heb je gelijk je in een discussie deemoedig het hoofd moet buigen. Tegen intelligente mensen leg je het soms af, omdat hun argumenten beter zijn. Helaas is dat laatste niet het geval bij minder begaafden en toch …

Het komt niet zoveel voor, omdat je ouder en door schade wijzer bent geworden. Toch stink je er af en toe weer eens in. Er is een gezegde dat je niet met domme mensen in discussie moet gaan, omdat ze je uiteindelijk naar beneden trekken naar hun niveau. Afgelopen weekeinde was ik het even vergeten.

Het was zo’n type, hoe zal ik het zeggen, zo’n Hennie van der Most. Voor wie niet weten wie dat is, dat is de zakenman die de niet afgemaakte kerncentrale Kalkar omtoverde tot pretpark, de man van de failliete lichtmis bij Dedemsvaart kortom een ongeletterde zakenman met een beetje geluk.

Van der Most is heel populair bij vermeende ondernemers als boeren. Daar hangen ze aan zijn lippen bij spreekbeurten waarvoor ze hem tegen fikse bedragen uitnodigen. Een man naar hun hart. Hoe zo opleiding nodig? Kijk naar mij, geen opleiding afgemaakt en toch rijk en succesvol.

Dat gaat erin als een preek in een ouderling bij lieden zonder veel opleiding, al is het hen nooit gelukt succesvol te zijn en evenmin rijk te worden. De Van der Mosts van deze wereld kunnen het ver schoppen. Kijk naar de Verenigde Staten, waar hun eigen Van der Most het tot president schopte. Ondanks schandalen en faillissementen.

Het zijn de helden van de gewone man, net als de dartkampioenen. Stiekem denken de bankzitters achter hun biertje, dat ze het ook zouden kunnen bereiken. Proberen dergelijke zakenlieden te ontmaskeren is bijkans onmogelijk. Ze hebben het gelijk aan hun kant menen ze, want ze hebben geld en mensen in dienst.

Geluk? Nee, hoe kom je erbij. Eigen kracht, hard gewerkt. En iedereen kan het, als hij maar wil. Pogingen hier enige nuance in aan te brengen zijn gedoemd te falen. De zelfvoldaanheid van de selfmade man kent geen grenzen. Politiek? Onnozelaars, krijgen niets voor elkaar. De markt doet het wel.

Zo ongeveer. Onderbetaalde oostblokkers, sweatshops, we zien het fout. Zij zijn de redders van de wereld. Ze verschaffen werk. Wie dat niet kan, moet niet zeuren. Eigenlijk zouden zij de regering moeten vormen. Zij zouden de Augiusstal wel reinigen. Nu hebben we in de VS een voorbeeld waartoe deze hoogmoed leidt. Dus denk je zo’n zelfvoldane kwast wel even op zijn plaats te kunnen wijzen.

Het is vergeefse moeite. Hoe eloquent je ook poogt de zakenman op andere gedachten te brengen, het is parels voor de zwijnen. Je kunt het wijten aan gebrek aan opleiding, waardoor ze niet in staat zijn denkwijzen te plaatsen, maar het maakt niet uit. Uiteindelijk verlies je de discussie of je maakt je er met een grap af. En toch zit je dan met de nare gedachte, dat zulke typen zoveel bewonderaars hebben.

Het blijft altijd oppassen met dit soort mensen. Ze hebben op minder begaafden een grote aantrekkingskracht, die niet minder wordt bij mislukkingen, als de zakenmannen maar weer opklauteren, al is het met een spoor van slachtoffers. Dat maakt ze nog sterker. Rest slechts een advies: ga niet met ze in discussie. Lach een beetje om ze, maar onderschat ze niet. Ze zijn gevaarlijk.