Het land van rambam

Het was in het onvolprezen NOS-journaal dat een correspondent na de Spaanse verkiezingen opmerkte dat de Spaanse democratie eindelijk volwassen wordt. Dat deed toch even de oren klepperen. Alleen omdat in Spanje nu ook een coalitie moet worden gevormd?

Het was weer eens zo’n bijna toeristische waarneming van een buitenland. Spanjaarden, zo is de redenering, zijn aan twee partijen gewend die om beurt regeren met een absolute meerderheid. De kiezers verwachten dat die partijen hun programma dan ook daadwerkelijk uitvoeren. Nu hebben ze ervoor gezorgd dat er twee nieuwe partijen bij zijn gekomen en daardoor hebben de twee oude partijen geen absolute meerderheid kunnen behalen.

Dit is volgens de correspondent dus volwassen worden van een democratie. Dus net zo iets als in Nederland, waar politieke partijen al sinds jaar en dag coalities moeten vormen met doorgaans een kleine meerderheid van rechts van het midden. Dat hierbij verkiezingsbeloften gebroken moeten worden is een gegeven, dat kennelijk vanzelfsprekend is voor een volwassen democratie.

En meteen komt er ook even een politiek staaltje van vooruit denken. Zo van rechts met de Partido Popular en de liberale Ciudadanos  heeft geen meerderheid. Dus moet premier Mariano Rajoy een coalitie aangaan met de sociaal-democraten van de PSOE. Tja, als je louter met de Nederlandse bril kijkt, kan zulks.

Dat erin Spanje een linkse meerderheid is, wordt gemakshalve vergeten. Dat het tussen de verschillende partijen niet botert is voldoende reden voor onze wakkere verslaggever om een linkse regering uit te sluiten. Voor het gemak heet de nieuwe linkse beweging Podemos – voortgekomen uit de straatprotesten van de indignados – links-radicaal. En de Ciudadanos een soort liberale D66.

Ja, dat schrijven de Nederlandse kranten en beweren de correspondenten voor andere media. Dat zouden correspondenten niet moeten doen. Ze zouden er goed aan doen, hun licht op te steken bij collega’s van de Spaanse media bijvoorbeeld. Of politicologen die men daar ook heeft.

Dan krijg je niet van die rare betogen dat Podemos en PSOE niet willen samenwerken, omdat Podemos voor zelfstandigheid van Catalonië zou zijn. Of dat Podemos te radicaal is. Podemos heeft evenwel alleen maar beweerd dat de autonome regio’s recht op zelfbeschikking zouden moeten hebben. Dat is iets anders dan recht op afscheiding.

Het zou allemaal niet zo erg zijn, als onze politieke verslaggeving zo goed zou zijn. Verslaggevers die niet uit zijn op quotes, maar inhoudelijk proberen te analyseren wat de partijen terecht brengen van hun uitgangspunten. Niet leven bij de waan van de dag maar uitgaan van volwassen kiezers, die mits goed voorgelicht echt wel een goede keuze kunnen maken. Zo’n parlementaire verslaggeving zou recht geven op oordelen over de Spaanse politiek – voor het gemak ook nog vergetend dat dit land nog altijd lijdt onder de niet verwerkte burgeroorlog van 1936-1939.

Is de Spaanse democratie eindelijk volwassen geworden, omdat het er wat meer lijkt op de onze? Ha, dat zouden we willen. Waar hier het politieke steekspel met de dag infantieler wordt, is het Spaanse niet het gewenste lichtend voorbeeld. Maar er is daar wel een inhoudelijke politieke discussie, aangestuurd door de nieuwkomers. Dat missen we hier. Hier zijn de nieuwkomers geen aanwinst voor het democratisch proces. We zouden wel een beetje Podemos kunnen gebruiken.

Een land waar een politicus vanaf zijn vakantieadres meldt dat de rest het ‘rambam’ kan krijgen, zonder dat dit politieke gevolgen heeft, zou zich wat bescheidener mogen opstellen.