Moeten we ons nu zorgen
maken over Turkije? De mensen dansen er op straat en vieren de mislukte
staatsgreep. We kunnen Erdogan een miserabele dictator vinden, maar als de
Turken hem omarmen, waarom zouden we ons dan druk maken?
Ogenschijnlijk is het
inderdaad vrij simpel. Staatsgrepen door militairen leiden zelden tot nooit tot
iets goeds. Daarom past inderdaad slechts opluchting, dat dit in Turkije
mislukt is. Maar te veel klopt er niet. Een enge Erdogan die gewoon in Marmaris
zit. Een uiterst knullige coup volgens het draaiboek van de jaren zestig.
Al snel raasden de
complottheorieën langs de sociale media. Ha, wat staatsgreep, het is door
Erdogan zelf in scene gezet. Mensen die de tanks zagen rijden en de brand bij het parlementsgebouw,
kregen nare herinneringen aan Duitsland van de jaren dertig van de vorige eeuw,
waar de brand in de Reichstag aangegrepen werd voor de greep naar de macht door
Hitler.
Nog immer weten we niet
of er toen sprake was van een plan van de bruinhemden, of dat er handig gebruik
is gemaakt van de gelegenheid. Eenzelfde scenario lijkt zich nu te ontvouwen in
het geval van Turkije. Toen de eerste beelden van de staatsgreep tot ons
kwamen, werden we bevangen door een ambivalent gevoel.
Enerzijds blijdschap over
de mogelijke val voor de zo foute man Erdogan, anderzijds het gevoel dat een
coup door het leger zelden tot iets goeds leidt. Zeker toen de situatie
kantelde en een meute Erdogan-aanhangers jonge soldaten lynchten op de brug
over de Bosporus, was er toch even een licht gevoel van teleurstelling.
Was de hele coup toch in
scene gezet door de grote leider? Het zou getuigen van een wel heel erg cynisme
om dat dan gepaard te laten gaan van zoveel slachtoffers, ook vele volstrekt
onschuldigen. Voorspelbaar was wel dat Erdogan zich deze kans niet zou laten
ontgaan en er is weinig geheimzinnigs aan deze nare man.
De voorspelling kwam uit.
De lijstjes voor de zuivering lagen al klaar. De gerechtelijk macht, die niet
aan de zijde van zijn AK-partij staat, is onmiddellijk aan de kant gezet. Voor
zover er nog militairen zijn waarvan de loyaliteit aan de AK-partij nog in
twijfel getrokken mocht worden, dan zitten die nu vast.
Natuurlijk, bij een
staatsgreep hoort een aanstichter. Dat weet ook Erdogan en zijn vingertje wijst
onmiddellijk richting Gülen, zijn aartsvijand. Een geestelijke die ook in
Turkije grote aanhang heeft. Het lijkt een onwaarschijnlijk scenario. Door hem
aan te wijzen kan Erdogan voor eens en altijd afrekenen met zijn achterban.
Dat Gülen in de Verenigde Staten zit
is wellicht wel zo gemakkelijk. Een verzoek tot uitlevering zal waarschijnlijk
falen. De VS lijken wel klaar met de miserabele dictator, zeker nu zijn
ministers de VS hebben beschuldigd hebben van medeplichtigheid aan de coup. Hij
kan zich beter met de bestrijding van de Islamitische Staat bezig houden, meent
men daar.
De Europese Unie moet nog
uit de wurggreep van het vluchtelingenakkoord met de Turken komen. De EU is nu
teleurstellend onduidelijk. Blij met het mislukken van de staatsgreep, bezorgd
over de democratie. Maar ondubbelzinnig veroordelen van de huidige daden van de
Turkse tiran, dat durft men nog niet.
En de Turken in Europa
lijken nu nog achter Erdogan te staan, maar de scheuren tekenen zich al af.
Nog een jaartje of wat en het zal hen wel duidelijk worden een adder aan de
borst te hebben gekoesterd. In Turkije zelf zal een donkere wolk van dictatuur
neerdalen. Een dictatuur die ook nog wordt gesteund door miljoenen onnozele
sukkels.
Zoals een oud-collega,
enige jaren correspondent in Turkije, het uitdrukte: Het komt niet goed met
Turkije als ze niet leren normaal met godsdienst om te gaan en het nationalisme
niet weten te onderdrukken. Uit nationalisme is nog nooit wat goeds
voortgekomen. En met een slecht opgeleide en geïndoctrineerde bevolking kan het
een giftige mix worden. En daardoor moet Europa zich misschien nog wel ernstig
zorgen maken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten