Wat is het toch dat bedrijven altijd weer hun heil zoeken in groeien door middel van overnames en fusies? Decennia van fusies hebben nu toch wel geleerd dat het niets oplevert. Met veel bombarie aangekondigde overnames verkeren luttele jaren later in zieltogende bedrijfsonderdelen, die alleen nog te redden zijn door losmaking uit het knellende fusieverband.
De Utrechtse econoom Hans Schenk is al heel lang een soort roepende in de woestijn, die al vroeg aantoonde dat slechts zo'n 10 procent van de overnames op zijn minst geen schade hebben aangericht. Alleen directeuren hebben er baat bij, want grotere bedrijven betekenen hogere salarissen.
Dat het met de KLM niet goed gaat is daarom geen verrassing. Even afgezien van het feit dat de koninklijke voor de fusie ook niet echt florerend was. Maar dit kan van meer bedrijven gezegd worden, die in overnames en fusies hun redding menen te zien. Helaas is het merendeel alleen maar gebaseerd op vage groeiverwachtingen.
Waar is het bedrijf dat zich niet heeft laten meeslepen in deze groot is beter manie? Je hebt ze nog wel, zulke kleine bedrijven die schuldenvrij vrij onbezorgd crises na crisis doorstaan. Vaak familiebedrijven waar zuinig op de centjes is gepast en alleen de winst is geïnvesteerd om het bedrijf levensvatbaar te houden.
Want daar zit nu net het probleem. Grote plannen en geen geld om ze te realiseren. Banken willen voor bescheiden plannen nog wel eens de beurs trekken mits ze goed onderbouwd zijn en het onderpand goed is. Maar het oog is doorgaans groter dan de maag en als de banken niet geloven in de eigen kracht van het bedrijf, dan maar overnemen of fuseren.
Gek genoeg komen de banken dan vaak wel over de brug. Zo zijn in de afgelopen decennia veel bedrijven met een redelijke reserve en gezonde bedrijfsvoering veranderd in noodlijdende onderdelen van een grotere geheel. Een geheel waar alleen de top het er beter af brengt. Geen wonder dat het altijd de megalomane directeuren zijn die met de grootse groeiplannen komen.
Dat de KLM het niet beter zou doen onder de vleugels van het grote Air France was maar al te voorspelbaar. De argumentatie rammelde. Alleen maar het feit dat KLM in een speelveld van steeds grotere maatschappijen moest opereren lijkt me niet zo'n sterk argument. En dat er niet over de hele wereld bestemmingen aangevlogen kunnen worden, lijkt me ook weer niet het grootste probleem met samenwerkingsverbanden met andere maatschappijen.
Schenk had het kunnen voorspellen. Het gaat niet goed met de KLM en evenmin met Air France. Het zou niet mogen verbazen als straks onderdelen worden afgestoten die ooit winstgevend waren tot louter zieltogende moedermaatschappijen besluiten uiteen te gaan. En onmiddellijk weer op zoek gaan naar nieuwe fusiemogelijkheden.
Kijk om je heen en je ziet het proces overal. Kranten in heel Nederland waren meestal profijtelijke ondernemingen met een flink kapitaal achter de hand. Tot aasgieren in de gaten kregen dat ze op zo'n zak geld zaten. Toen begon het grote spel van overnames en duurbetaalde directeuren met al maar grotere plannen tot de zaak in elkaar klapt.
Als dan de omstandigheden tegen zitten blijkt er geen geld meer in kas om de bakens te verzetten. Waar voorheen reorganisaties bijzonder sociaal konden worden afgerond is het personeel nu slecht af. De directeuren zijn allang met een gouden handdruk vertrokken.
Op het platteland krijgt het grote drama vorm van boeren die de grond van stoppers overnamen met geld van de bank, grote stallen bouwden en nu slechts met grote subsidies overeind gehouden moeten worden. Ook hier weer het heilige geloof dat groeien door overname de enige weg is. Terwijl de stoppers inzagen dat ze beter af waren met het gespaarde geld op zak en nu fleurig rentenieren.
Wanneer zo vraagt een mens zich wel eens af, begint het gezonde denken. Als een bedrijf aan het einde van de economische levenscyclus belandt, kun je met de reserves besluiten te sterven in schoonheid of iets helemaal nieuws te bedenken. Als je dat op tijd doet hoeft er niemand onnodig de klos te zijn. Er is tenslotte niets mis met kleine bedrijven die zich zelf weten te bedruipen en niet afhankelijk zijn van de luimen van grote geldschieters of de bestuurders van grote ondernemingen.
Nu schieten weer nieuwe bedrijfjes als paddenstoelen uit de grond. In eerste instantie snel groeiend veelal met slechts heel kleine financiële bijdragen. Maar zodra het grote groeidenken inzet en gezocht wordt naar partners zie je het mis gaan. Net zo goed als de grote bedrijven als Apple, Google en Microsoft die nieuwkomers zodra ze een stukje van hun markt afsnoepen voor megabedragen opkopen, waar ze al snel het loodje leggen.
Niets is voor eeuwig, ook nu gezonde bedrijven niet. Maar het einde rekken met overnames en fusies is een heilloze weg. Als de fusie straks uiteen spat zijn beide partijen slechter af. Heeft er kapitaalvernietiging plaatsgevonden en is personeel de dupe. En dat allemaal tegen beter weten in.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten