De vloek van de delta

Als er een christelijk dogma had gegolden tegen de aanleg van dijken zouden we nu een stuk hoger en veiliger hebben gewoond. Dit is vrij naar Willem Frederik Hermans die de conclusie dat het veiliger was geweest nog niet deelde. Toch wil die gedachte maar niet wijken.

Het is natuurlijk in Nederland een beetje vloeken in de kerk en terugdraaien van al die moeite die we hebben gedaan om te kunnen wonen op een plek die daar niet geschikt voor is, is niet reëel. Overigens staat Nederland niet alleen in deze rare voorkeur. Wereldwijd trekken mensen naar de kust, liefst delta’s, die voor veel geschikt zijn maar niet voor wonen.

Nu is dit land een belangrijke kennisexporteur van kustbescherming. We hebben een kennisinfrastructuur die er mag wezen. Deze week was een bezoek aan de nieuwe Deltagoot van Deltares in Delft daar weer eens een prachtig voorbeeld van. Over de hele wereld zijn medewerkers van dit instituut actief om onveilige situaties te verhelpen.

Zo’n Deltagoot is bedoeld om golven op te wekken, die op verschillende kustontwerpen worden losgelaten. Nieuwe ideeën  komen steeds verder te staan van massieve betonnen dijken, waar onze door boeren bestuurde waterschappen zo gek op zijn. Zacht glooiend voorland remt hoge golven af en brede dijken zijn veel effectiever dan hoge steile dijken.

Nu Nederland bezig is met een Deltaprogramma om het land zeespiegelstijging bestendig te maken, zie je toch weer die reflex van zo snel mogelijk bewezen hoge en steile dijken. Dit is nu eenmaal vertrouwd en die zachte kustbescherming met kwelders en oesterbanken klinken de waterschappen en Rijkswaterstaat niet helemaal zeker in de oren.

In Duitsland en elders op de wereld hebben overheden er meer oren naar, ook omdat het vaak een veel goedkopere oplossing tegen overstromingen is. Dus exporteert Deltares de kennis naar al die deltasteden zoals New York, New Orleans, Delhi en Mannila. Het is de trots van dit land. Hansje Brinker en zo.

Toch wil de gedachte maar niet wijken om al die geweldige kennis – hoe ingenieus zit zo’n Deltagoot in elkaar, alleen de aansturing al – om te buigen in de richting van meer ontwikkeling van het achterland. Voorkom dat mensen massaal naar steden in gevaarlijk kustgebieden trekken. En dat kan alleen als je de armoede in het achterland weet op te lossen.

Brazilië probeerde het met de bouw van een nieuwe stad midden in de jungle en er meteen de hoofdstad Brasilia van te maken. Toch blijven ook hier de mensen naar de kust trekken. Nu willen veel mensen graag aan zee wonen en op veel plaatsen kan dit ook probleemloos. Economisch gezien is het ook interessanter een mooie zeehaven te hebben als Rotterdam dan louter bergen of bossen.

Hoewel, Zwitserland is toch niet een land dat het economisch zo slecht doet zonder zeekust. Het kan dus best. En gebruik die vruchtbare gronden van de delta’s voor landbouw met aangepaste gewassen die een beetje zoutbestendig zijn. Het kan allemaal. Maar goed hier maak je geen topsector van en dat is water in Nederland helaas wel.