In ieder geval geprobeerd

Nu de directeur van het Fries Museum Saskia Bak vertrekt barst de discussie los hoe het verder moet met dit museum in zo’n fraai nieuw gebouw. Huub Mous laat zijn licht er op zijn blog nog eens over schijnen en pleit voor terugkeer van Wim van Krimpen. In de Leeuwarder Courant komen tal van deskundigen uit de wereld van regionale musea aan het woord en steken hun riedeltje af. Onder andere over de schatten die het Fries Museum in huis heeft. Tja.

De ongetwijfeld prachtig verzameling zilver is vast het bezien waard, maar het zou ook een prachtig uitleenonderwerp zijn. Om maar even mee te gaan in het pleidooi voor meer samenwerking. De werkelijke vraag wordt evenwel steevast uit de weg gegaan. Waarom zijn Nederlanders bereid lange reizen af te leggen naar Groningen, Eindhoven, Maastricht en Zwolle en niet naar Leeuwarden om daar het museum te bezoeken? En dat ook nog vaker dan eenmaal te doen?

Natuurlijk, een regionaal museum biedt een blik op wat er in de regio aan kunst door de eeuwen heen geproduceerd is. Daar is een publiek voor en geen regionaal museum kan daar omheen. Tegelijk is zo’n museum een blik op de wereld, althans dat hoort het te zijn. Om meer te zijn dan een uitje voor plattelandsdames heb je nu eenmaal meer nodig dan zilver en klederdracht.

Geregeld fraaie exposities die er toe doen bijvoorbeeld en waarvoor mensen uit eigen regio en ver daarbuiten bereid zijn naar Leeuwarden te komen. Specialiseren in schilderkunst zoals het Heerenveense Belvedere doet is voor een algemeen museum als het FM een doodlopende weg. En het is er al. Wat niet wil zeggen dat een prachtige expositie van een schilderend kunstenaar, hoeft geen Fries te zijn, geen groot publiek zou kunnen trekken in het FM.

Mooier is het natuurlijk alle kunst aan bod te laten komen, of het nu beeldende, schilderkunst, conceptueel, muziek, literatuur – wat te denken van een overzicht van het werk van Slauerhoff gecombineerd met beeldmateriaal dat ruim voorhanden is - of fotografie is. Hoe vaker een expositie die ons iets nieuws laat zien hoe beter. En dan niet met de blik op de regio, alsof de kunstenaars daar zo uniek zijn, maar met een blik op de wereld. Geen geld voor zulke publiekstrekkers? Ach, je hoeft het niet allemaal aan te kopen, hoewel een mooie eigen collectie naast de geschiedkundige nooit weg is. En mag het alstublieft wat kosten?

De rekenmeesters van gemeente en provincie zijn krenten als het gaat om de exploitatievergoeding van het Fries Museum. Terwijl vooral de provincie ruim geld in kas heeft. Helaas overheerst in de Provinciale Staten een enge kijk op de invulling van het Fries Museum, waardoor veel schatten die beter tot hun recht zouden komen in een Oudheidkamer nu erg veel ruimte innemen. Dit ten koste van hedendaagse kunst. Politici moeten niet gaan over het museumbeleid, maar over de vraag of ze een succesvol museum willen dat ook buiten de provincie de aandacht trekt en of dat geld mag kosten.

En mag er ook een beroep gedaan worden op de creativiteit van de museumleiding? Een mooie expositie hoeft niet per definitie bakken geld te kosten. En dat hoeft echt niet te betekenen dat er weer een tentoonstelling van huisvlijt uit de regio komt. Wanneer komt de dag dat het Fries Museum onderwerp van gesprek in bijvoorbeeld Opium is? Waar een museumdirecteur van een andere museum vol verwondering rondloopt en geniet van een prachtexpositie.

Moet hiervoor Wim van Krimpen terug komen? Wellicht, maar er zijn vast wel andere namen te bedenken. Heeft Ann Goldstein voormalig directeur van het Amsterdams Stedelijk Museum geen zin in een nieuwe uitdaging? Ondanks de kritiek wist ze het Stedelijk tot grote hoogtes te stuwen. Het is tenslotte geen populariteitspoll.

Toon verdorie eens wat lef. Vertrouw niet op kleurloze types in de lokale en regionale politiek met een enge agenda, kies eens voor het onbekende, spring in het diepe. Als het niet lukt kun je in ieder geval zeggen dat je het hebt geprobeerd. Tot nu toe kan dat niet worden gezegd. Inderdaad alleen Wim van Krimpen heeft dat gedaan, maar hij struikelde over toen nog heel enge lieden als gedeputeerde Bertus Mulder en boze dames van naaiclubjes.

Saskia Bak heeft mede gezorgd voor de invulling een prachtgebouw, maar kon of durfde niet door de knellende omhelzing van haar financiers heen te breken. Wel, wat een prachtige uitdaging voor een nieuwe directeur. Met het uitzicht op de Culturele Hoofdstad in 2018 is die toch warempel wel te vinden.