De narigheid van zingeving

Het leven moet in vroeger tijden toch wel een stuk eenvoudiger geweest zijn, waarmee ik natuurlijk niet wil zeggen dat het zoveel leuker was. Mensen hadden in ieder geval niet zulke problemen met het zoeken naar zingeving. Die werd hen wel aangereikt door ouders, predikers en ideologen waar in die tijd weinig onderscheid in was.

Nu wanhopig gezocht wordt naar de drijfveren van Syrië-gangers, komt weer die zoektocht naar zingeving om de hoek. Jongeren uit gelovige gezinnen hebben daar kennelijk meer moeite mee dan die uit meer seculiere families. Natuurlijk wil je als jongere graag een beetje afstand van het geloof der vaderen nemen. Dat hoort nu eenmaal bij het volwassen worden.

Wanneer je denken niet geheel is gevuld met dat vaderlijk geloof, kun je je redelijk onschuldig afzetten tegen gewoonten, omgangsvormen en ander vermeend ongerief. Dat kan op zich al leiden tot flinke ruzies binnen het gezin, maar ach, de rest van de maatschap;pij heeft er weinig last van. Hooguit als de generatieruzie uit de hand loopt met drugs en drank.

De afgelopen decennia heeft dat tot enige verwarring geleid, waar de generatiekloof nogal gemakkelijk werd overbrugd. Ouders wilden er niet meer aan beginnen en gingen vrolijk mee in de gewoonten hunner nageslacht. Tja, dan valt er weinig meer te protesteren. Zingeving is natuurlijk een ander verhaal, maar dat is in de funshoppende seculiere gezinnen niet zo’n ding.

Nee, daarvoor moeten we bij de streng gelovigen zijn. Zalig zijn zij waar de kinderen keurig in de voetsporen van de ouders treden. Als je het er maar goed inpompt en zorgt dat het je kroost aan niets ontbreekt, dan wil het veelal wel redelijk lukken. Er is natuurlijk wel eens een zwart schaap, maar daar valt met veel geduld wel een mouw aan te passen.

Maar dan hebben we het wel over min of meer hier geaccepteerde geloven. Natuurlijk gaat het ook daar wel eens mis getuige een deel van bevolking in de GGZ, maar als de omgeving ook nog eens je geloof afwijst als niet passend bij ‘onze’ manier van leven, heb je toch wel een probleem.

De voorschriften uit de heilige schriften uit ver vervlogen eeuwen kun je natuurlijk laten voor wat ze zijn en je eigen leven inrichten. Dat lijkt me eigenlijk de aardigste manier van zingeving zoeken. Maar dan moet je als mens wel gemiddeld genomen wel gelijke kansen hebben. En daar hebben de aanhangers van andere geloven toch een probleempje.

Want niet alleen hangen ze een ander geloof aan, ze komen ook nog eens uit andere landen met andere gebruiken en zijn veelal ook nog eens herkenbaar als zodanig. Op de een of andere manier maakt die maatschappij ook nog eens onderscheid tussen al die mensen uit andere landen met andere gebruiken en geloven. Een specifiek geloof wordt er als minst aangenaam uitgepikt, hoewel dat qua hoeveelheid apenkool niet zo sterk afwijkt van de anderen.

Dat kun je natuurlijk wel afzweren en proberen je eigen leven anderzijds zin te geven, maar als de maatschappij je dan nog niet voor vol aanziet is dat weinig tevredenstellend. Dan kun alleen nog heel extreem vloekend en tierend je ouders en die maatschappij de schuld geven, of je gaat eens nauwkeurig kijken in hoeverre je ouders zich wel houden aan de geboden.

De laatste variant heet radicalisering. Jonge mensen op zoek naar zin in door het met behulp van de samenleving als zinloos ervaren bestaan, menen die zin te vinden in het letterlijk nemen van bijeen geraapte teksten van internet. Op zich is het niet zo’n probleem. Helaas menen sommigen dat ze die teksten moeten omzetten in daden en dat, zo weten we wijs geworden door veel schade en schande, is een recept voor ellende.

Dus bedenken bestrijders van radicalisering tal van dingen om dit tegen te gaan. Gek genoeg kijken ze niet naar de teloorgang van het meer geaccepteerde geloof. Daar deden ze de gekste dingen om dwarse jongeren binnen de kerkpoorten te houden. Zo van met een drumstel de hemel in en veel blijheid. Uiteindelijk versnelde het het afscheid van veel jongeren. Zo’n programma in de gebouwen van andere geloven zou best eens net zo effectief kunnen zijn.

Blijven we natuurlijk nog wel zitten met dat dingetje van gelijke kansen. Dat is een lont in het kruitvat van de zingeving. Daar moeten we toch maar eens wat werk van maken. Makkelijk is dat niet, zeker niet met een flinke toestroom van nieuwkomers met een afwijkend geloof en herkenbaar anders. Het vereist geduld en een goed plan. En dat ontbreekt nu. Misschien een goed idee bij een volgende verkiezing, weer iets van een plan, een visie, een zingeving dus. En niet luisteren naar blonde haatzaaiers met heel foute plannen.